Σάββατο 20 Δεκεμβρίου 2008

Οι πέτρες των παιδιών

από τη σημερινή ελευθεροτυπία.....
όμορφο,
πολύ όμορφο

Της ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΣΧΙΝΑ

Πού βρέθηκε αυτή η πέτρα; Είναι ζεστή, όπως η χούφτα που την πέταξε, είναι στιλπνή και σκληρή - κι όμως, ακόμα κρατάει λίγο απ' το χώμα όπου κειτόταν ώς τώρα αδρανής, χορταριασμένη. Είναι η πέτρα που πριν από λίγο εκτοξευόταν από το ένα στρατόπεδο στο άλλο, πήγαινε κι ερχόταν από τον πιτσιρικά στον αστυνομικό και πάλι πίσω, διέγραφε τροχιές πάνω από τα κεφάλια και προσγειωνόταν στα τυφλά, σ' έναν παράξενο αγώνα πετοσφαίρισης.

Κάποιοι παλιοί, μάρτυρες από τα μπαλκόνια τους των πετροπόλεμων που μέρες τώρα διεξάγονται στις γειτονιές, θυμήθηκαν αλλοτινά παιχνίδια στις αλάνες, ανοιγμένα κεφάλια και μωλωπισμένα μάγουλα.
Να που υπάρχουν ακόμα πέτρες σε μια πόλη δίχως κήπους, δίχως πάρκα, με χώμα λιγοστό· να που επιβίωσαν μερικές από τη μακρινή παιδική ηλικία, και τώρα ξεχωρίζουν ανάμεσα σε σπασμένα μάρμαρα και πλακάκια, ξεκολλημένα περβάζια και οικοδομικά υλικά, στα εγκαταλελειμμένα πεδία μιας χωρίς έκβαση μάχης. Να που αναδύονται απ' όσα, ελάχιστα, σημεία της πόλης γλίτωσαν το τσιμέντο, για να συνδέσουν το σήμερα με τη μακρά ιστορία των παιδιών που εξεγείρονται και βγαίνουνε στους δρόμους. Είναι οι πέτρες των γαβριάδων στα οδοφράγματα του Παρισιού, τα πετραδάκια στις σφεντόνες των παιδιών της ιντιφάντα· είναι τα πυρομαχικά των άοπλων, η αρματωσιά των οργισμένων.

Να, όμως, που η πέτρα πάει κι έρχεται: ίδια στο χέρι του παιδιού και του αστυνόμου, κι όμως ολότελα άλλη. Στη βιαστική της τροχιά αλλάζει νόημα, μεταμορφώνεται: ο αστυνομικός απειλεί και προκαλεί, την ώρα που σκύβει ν' αρπάξει την πέτρα που ξαστόχησε· «όταν μια πέτρα περάσει ξυστά από δίπλα τους, τα ΜΑΤ υψώνουν το μεσαίο δάχτυλο, φωνάζοντας: "έχασες τον στόχο"», διαβάζουμε στο ρεπορτάζ του «Σπίγκελ» από τις ταραχές στους δρόμους της Αθήνας. Ομως το παιδί που αλαλάζει τη στιγμή που την εκτοξεύει, φλέγεται, είτε μας αρέσει είτε όχι, από την ανάγκη να διεκδικήσει, πάνω απ' όλα, την επιθυμία του. Στη βία της κρατικής καταστολής αντιπαραθέτει τη δική του βία, βία θεϊκή, καθώς τη λέει ο Μπένγιαμιν, «που εξιλεώνει από την ενοχή».
Η βία της καταστολής είναι «μια ματωμένη δύναμη πάνω στη ζωή για χάρη της ίδιας της βίας»· η βία του παιδιού είναι «μια καθαρή δύναμη πάνω στη ζωή για χάρη της ζωής της ίδιας». Κι αν κάτι διεκδικεί το παιδί, είναι την ψυχή του, που καθημερινά πολιορκείται από τη μοναξιά, την πλήξη, την ασφυξία των φορτωμένων ωραρίων στις εχθρικές αίθουσες διδασκαλίας, στο σπίτι, στο φροντιστήριο, την αόριστη ακόμη, αλλά απολύτως απτή, αγωνία των κάθε λογής αδιεξόδων. Αν κάτι αποζητά, είναι να χαλαρώσει τον βρόχο, ν' ανασάνει, να ζήσει τη ζωή που του χαρίστηκε με τρόπο που να τη δικαιώνει - και όχι μίζερα, μισερά κι ανάξια. «Εφερνα γύρους μες στον ουρανό και φώναζα (...) σήκωσα πέτρα και σημάδεψα μακριά».

Στο αριστούργημα του Φελίνι «La Strada», ο Ματό -ο τρελός, ο εύθραυστος σχοινοβάτης που ενσαρκώνει τη φαντασία, την ποίηση και τη χάρη- χαρίζει στην Τζελσομίνα μια πέτρα. «Πάρ' την», της λέει,
«άγγιξέ την, ψηλάφισέ την και νιώσε πως κι αυτή έχει νόημα. Γιατί αν δεν έχει νόημα αυτή, δεν έχουν νόημα ούτε τ' άστρα». Το νόημα της πέτρας των παιδιών είναι ακριβώς αυτό: μια αναλαμπή ελευθερίας, μια ματιά προς τ' άστρα.


ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 20/12/2008

και δύο άσχετα σκόρπια σχόλια από τον ναυτίλο του στάθη

Φεύγει σιγά-σιγά κι αυτή η χρονιά και απομένουν όλο και λιγότερες για να φύγουν κι αυτές. Μία απ' τις εικόνες που μου μίλησαν αυτόν τον χλιαρό Δεκέμβρη της θλίψης και των δακρυγόνων, ήταν ενός άντρα κάποιας ηλικίας σε ένα μουσικό στέκι ένα βράδυ, όπου χάιδευε αφηρημένος το κομπολόι του σαν να χάιδευε όμορφη γυναίκα αρχοντική -ένα ταίρι. Ηταν μόνος. Μέσα σε μια ομήγυρη ομηλίκων -ίσως και τρόπον τινά ομοίων - ήταν μόνος, καθώς ήταν το ίδιο μονήρεις και οι άλλοι. Παλιές καραβάνες, με τις ασπίδες τους τ' ανάποδα, επί τας ο καθένας.



........

Αγέρωχες λέξεις χαραγμένες σε γρανίτη πάνω στο πρόθυρο LOS ANGELES TIMES κι όμως φυλλορροούν τώρα οι τυπωμένες λέξεις, μιλούν γιατην αγωνία τους καθώς χάνεται η εφημερίδα κι αυτές μαζί της μέσα στην κρίση, οι ίδιες εκείνες λέξεις που δεν μιλούσαν για την αγωνία μυριάδων που χάνονταν στην άλλη άκρη της γης, σε πολλές άκρες της γης, παιδάκια που πέθαιναν πριν μάθουν τις δικές τους λέξεις, στις δικές τους γλώσσες, παιδιά προαναγγελθέντων θανάτων από πείνα, αγορά παραγώγων, αρρώστια, διακύμανση επιτοκίων - λέξεις ναπάλμ έπεφταν πάνω τους. Συχνά πολύ καλογραμμένες, με πνεύμα· στο καλό αγγλοσαξωνικό στιλ, κι όχι σπάνιως με κάποιαν ακαδημαϊκή χάρη, κομψές παραδοξολογίες...

...κι όλα εκείνα τα σχήματα λόγου της φωτισμένης μας καλλιέπειας.

Μόνον η ποίηση έμεινε καθαρή. Μόνον εκείνη έσκουζε. Αλλά, δώσε την ποίηση σε έναν εκατομμυριούχο σκύλο να δεις τι θα της κάνει! Δώσε την στον άστεγο που σκότωσε με ένα μπουκάλι μπύρα τον πλησίον του για να του φάει το παγκάκι,
και θα δεις τι θα της κάνει της ποίησης!...

9 σχόλια:

Aceras Anthropophorum είπε...

Φίλε Στέλιο, είπες μου αρώτα τον γιό σου τι σημαίνει kool. Αρώτησα τον τζιαι χάρην σου ανακάλυψα ότι το κακομαθημένον μωρόν που δεν του λείπει τίποτε, που "λογικά" επερίμενα να μου πεί ότι έθελεν να είναι στην Ελλάδαν για να σύρνει πέτρες στους μπάτσους για παραπάνω action παρά να destroy avatars πας τα jeux informatiques, έχει πολιτικήν άποψην. Ενόμιζα ότι ήταν μωρόν. Είπεν μου ότι θα έσυρνεν πέτρες ως τι να λυθούν τα προβλήματα τζιαι να αλλάξει ο κόσμος που δεν μπορεί να αλλάξει με τες εκλογές. Τζιαι tant pis pour les vitrines είπεν μου, κάμνουν άλλες.

Ξαφνικά ένοιωσα μια τόσον μεγάλην περηφάνιαν, τζιαι με θκιό φράσεις άλλαξεν μου τον ππούσουλα μου.

Δεν μένω πλέον απλός παρατηρητής. Παρόλον που είμαι μακρυά, έγραψα τζιαι έναν άρθρον στο προεδρικές.

rose είπε...

η γενια των 15 θα μας ξυπνησει που θα παει, θα τους ακουσουμε προσεκτικα.

Αcera εχει κατι μηνες που μπηκε στην προεφηβια η κορη μου. Αρχισα να σιωπω και να ακουω ελπιζω τα επομενα χρονια να γινω και εγω καλυτερη ακροατης και να κανω τις σωστες [αν οχι ολες τις] ερωτησεις

αυτο χρειαζται να κανουμε τωρα αν δεν ειμαστε μαζι τους εκει εξω, να τους ακουσουμε και να ρωταμε να μαθαινουμε

stelios papalangi είπε...

@aceras

κάποια φορά θα ήθελα να γράψω για αυτή "τη τυρανία του cool". πολλές φορές (κυριώς σε συναναστροφές με αμερικάνους) είχα την εντύπωση ότι τα πάντα είναι cool.
ατελίωτα συναισθήματα συμπιέζουνται μέσα σε μια λέξη, που στο τέλος θα φτάσουμε στο σημείο οι νέοι να έχουν συναισθήματα τζαι να μην έχουν τις λέξεις να τα εκφράσουν. αλλά άλλη ιστορία τούτο.


όπως τζαι να χει χαίρομαι που ερώτησες, έμαθες και εκπλάγηκες.


τωρά αν θα αλάξουν κάτι παραπάνω από ότι άλλαξε η πιο παλιά γενιά, είναι δυστηχώς κάτι που δεν μπορούμεν να ξέρουμεν εκ των προτέρων. τουλάχιστο ασ τους αφήσουμεν να προσπαθήσουν

Ανώνυμος είπε...

Στέλιο,

χαίρομαι που υπάρχουν κι άλλοι που κάνουν σκέψεις πάνω στη δημοφιλή επικράτηση της άποψης του "κουλ", μέχρι σήμερα πίστευα ότι είμαι η μοναδική.

Το έχεις ορίσει πολύ εύστοχα εδώ...

"ατελίωτα συναισθήματα συμπιέζουνται μέσα σε μια λέξη, που στο τέλος θα φτάσουμε στο σημείο οι νέοι να έχουν συναισθήματα τζαι να μην έχουν τις λέξεις να τα εκφράσουν."

Θα μπορούσα να γράψω πάρα πολλά, επειδή το έχω αναλύσει ουκ ολίγες φορές.

Περιορίζομαι σε τρία σημεία:

1. "Κουλ" με την έννοια του αποσταστιοποιημένου που μελετά τα πράγματα και τις καταστάσεις νηφάλια και ψύχραιμα. (θετική αυτή η στάση)

2. "Κουλ" με την έννοια του αμέτοχου που αντιμετωπίζει τα πάντα με αδιαφορία και απάθεια. (πλήρως αρνητική αυτή η συμπεριφορά)

3. "Κουλ" όπως το επισημαίνεις κι ο ίδιος, δηλαδή του νέου που αδυνατεί να εκφραστεί και "συμπιέζει σε μία λέξη ατελείωτα συναισθήματα" εξ αιτίας φτωχότατου λεξιλογίου. (πάλι αρνητική εκδοχή)

Αν μου επιτρέπεις Ασέρας, θα έλεγα ότι ο μικρός συγκαταλέγεται στην πρώτη κατηγορία, δηλαδή θέλει να συμμετέχει έχοντας ήπια επίγνωση της κατάστασης, πολύ καλό αυτό. Με το δίκιο σου νοιώθεις περηφάνεια.

Προσωπικά, η ζωή μου έχει μάθει, ότι πολλές φορές, αν δεν υπάρχει έντονο συναίσθημα, αν δε ΣΕ ΚΑΙΕΙ πραγματικά η ενασχόληση που επιλέγεις, δεν μπορείς να διαισθανθείς την ομορφιά ή τη σημασία της, με αποτέλεσμα είτε να χάσεις την ουσία, είτε να μην προχωρήσεις. Άρα θα ήταν καλό να μην είμαστε πάντα "κουλ", για να μην πω ότι μερικές φορές επιβάλλεται να αφοσιωνόμαστε με πάθος σε πράγματα και καταστάσεις...

Κάπως έτσι αντιλαμβάνομαι την "τυρρανία του κουλ" (εδώ συμφωνώ με το Στέλιο) και τα αδιέξοδα της, ως νοοτροπία, όχι της νεολαίας...

Ανώνυμος είπε...

Διόρθωση: *όχι ΜΟΝΟ της νεολαίας...

rose είπε...

Στελιο σου ευχομαι καλες γιορτες και παντα εμπνευση να κανεις καλες αναρτησεις σαν και αυτη

Ανώνυμος είπε...

Καλές Γιορτές κι ό,τι επιθυμείς, Στέλιο...

Χαιρετισμούς

stelios papalangi είπε...

ευχαριστώ πολύ rose λεμέσια.

χρόνια πολλά σε σας και σε όλη τη μπλοκοκοινοτητα

Aceras Anthropophorum είπε...

χρόνια πολλά Στέλιο