Κυριακή 24 Αυγούστου 2008

Το κοινό ψηφοδέλτιο: Γιατί ο Χριστόφιας έχει δίκαιο

(Απολογούμαι , μου βγήκε λίγο μακρύ)



Έγινε πολύς ντόρος τελευταίως για τη πρόταση όπως φαίνεται της δικής μας πλευράς για την εκ περιτροπής προεδρίας. Αυτό που δεν πολυσχολιάστηκε και το βρίσκω ακόμα πιο σημαντικό είναι το δεύτερο μέρος αυτής της πρότασης - το κοινό ψηφοδέλτιο.

Για το συγκεκριμένο θέμα – τη μορφή δηλαδή της κάλπης σε εθνοτικά διχασμένες κοινωνίες, έχουν γραφτεί δεκάδες βιβλία που.... για κάποιο περίεργο λόγο δεν έχουν φτάσει στη χώρα των νεοκυπρίων (με εξαίρεση τα βιβλία των εξ ελλάδος, ηρακλείδη, συρίγου και λιάκουρα, σε κανένα άλλο επίδοξο διορθωτή του ανάν ή που προτείνει τη δική του λύση δεν υπάρχει η παραμικρή νύξη για αυτή τη βιβλιογραφία).

Γιατί όπως σωστά μας λέει ένας εκ των επιστημόνων

in many countries, there has been until recently only a most imperfect awareness of even the commonality of problems from one country to the another: most have tended to think their problems were uniquep.268

Να το πούμε ακόμα μια φορά ; δεν είμαστε το κέντρο της γης. Υπάρχουν κι αλλού χώρες με εθνοτικές διενέξεις, και... δεν θέλω να σας ξαφνιάσω τα επιχειρήματα αυτών που τυγχάνει να είναι πλειοψηφία είναι παντού τα ίδια, και το ίδιο ισχύει βεβαίως και για τις μειοψηφίες.

Θα γίνει εδώ μια θεωρητική προσέγγιση και παρουσίαση τριών διαφορετικών εκλογικών συστημάτων. Ξεκινώντας από αυτό που εμείς ονειρευόμαστε τη «δημοκρατία», στο μοντέλο της συναινετικής δημοκρατίας που ήταν και η κύρια πρόταση μέχρι σήμερα και η πρόταση κοινού ψηφοδελτίου

Το πολιτικό σύστημα

Το πολιτικό σύστημα παρουσιάζεται ως το κυριότερο όργανο στα χέρια των μεσολαβητών αλλά και των ηγετών των κοινοτήτων, η μορφή του οποίου μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στην μετέπειτα πορεία των σχέσεων των συγκρουόμενων πλευρών. Η καταλυτική επίδραση του πολιτικού συστήματος βασίζεται στο γεγονός ότι θέτει το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα κινηθεί η πολιτική ελίτ. Οι κανόνες που θέτει το πολιτικό σύστημα διευκολύνει κάποιες αποφάσεις, στρατηγικές, ή ακόμα και ηγέτες ενώ άλλους τις περιορίζει. Σύμφωνα με ‘‘τους κανόνες του παιχνιδιού’’ οι πολιτικοί αρχηγοί ακολουθούν άλλοτε στρατηγικές συνεργασίας ή σύγκρουσης, αφού έχουν υπολογίσει τα δικά τους συμφέροντα. Ο μορφή του πολιτικού συστήματος σε διχασμένες κοινωνίες πρέπει να είναι τέτοια που να μπορεί να διευκολύνει τη συνεργασία και να τιμωρεί τη σύγκρουση.

Πριν προχωρήσουμε στις διάφορες προτάσεις πολίτικων συστημάτων πρέπει να τονιστούν κάποια πράγματα.

  1. Με τον όρο «πολιτικό σύστημα» δίδεται κυρίως έμφαση στο τρόπο εκλογής των πολιτικών κομμάτων, και στο πως παίρνονται (και ποίες) αποφάσεις στο νομοθετικό και εκτελεστικό επίπεδο. Το πολιτικό σύστημα δεν είναι ανεξάρτητο από τη μορφή (αν υπάρχει τέτοια) του ομοσπονδιακού μοντέλου. Τα δύο είναι αλληλοεξαρτώμενα.

  1. Τονίζεται ξανά και ξανά από όλους τους ακαδημαϊκούς, ανεξαρτήτως ποιο σύστημα οι ίδιοι υποστηρίζουν, ότι το πολιτικό σύστημα δεν είναι πανάκεια. Ενώ αναγνωρίζεται μεν, ως η πιο σημαντική μεταβλητή με σαφή επιρροή πάνω στις αποφάσεις των ηγεσιών, δεν είναι παρά η «μισή λύση». Η άλλη μισή είναι στα χέρια των ηγετών των κοινοτήτων. Γι αυτό γίνονται συνεχώς αναφορές σε όρους όπως πολιτική κουλτούρα, κουλτούρα συνεργασίας, παρουσία αμοιβαίας εμπιστοσύνης κλπ. Το «καλύτερο» πολιτικό σύστημα θα καταρρεύσει στα χέρια ηγετών που έχουν συμφέρον να μην λειτουργήσει.

Επίσης η μια ή η άλλη μορφή πολιτικού συστήματος δεν σημαίνει ότι θα δώσει απαραίτητα λύσεις σε προβλήματα όπως οικονομία, ανεργία, κοινωνικό κράτος, διαφθορά κ.α. προβλήματα που αναμφίβολα επηρεάζουν τη πορεία μιας χώρας. Σε χώρες όμως με εθνικό διαχωρισμό ο πρωταρχικός ρόλος του συστήματος είναι άλλος – η αποφυγή των διενέξεων.

Όπως σε κάθε ανάλυση κοινωνικών επιστημών, έτσι κι αυτή ξεκινάει με κάποιες υποθέσεις (assumptions). Αν αυτές έχουν μια βάση, τότε έχει και η υπόλοιπη ανάλυση:

  1. Η βασική υπόθεση είναι ότι οι δομές μπορούν να επηρεάσουν το αποτέλεσμα (το περίφημο «institutions matter»). Όπου το αποτέλεσμα είναι σύγκρουση ή η αποφυγή της. (Αν εσείς θεωρείτε πχ ότι το πολιτικό σύστημα είναι το εποικοδόμημα και ότι το πρόβλημα θα λυθεί αν ανατραπεί το καπιταλιστικό σύστημα, τότε αυτή η βασική υπόθεση σε στέκει, και μπορείτε να σταματήσετε να διαβάζετε κάπου εδώ)

  1. Για τους εν λόγω επιστήμονες το ερώτημα από που πηγάζει το έθνος ή ο εθνικισμός (για να είμαστε σωστοί ο ακριβής όρος είναι ethnicity), δεν είναι κάτι που τους απασχολεί ιδιαίτερα. Ξεκινούν με την υπόθεση ότι αυτό είναι δεδομένο. Από τη στιγμή που οι εθνικότητες δημιουργήθηκαν και συγκρούστηκαν, η οποιαδήποτε προσπάθεια επίλυσης του προβλήματος με τη δημιουργία νέας ταυτότητας θα αποτύχουν (σε αντίθεση με το Χομπσμπαουμ που θεωρεί ότι κάθε τριάντα χρόνια μια νέα ταυτότητα μπορεί να δημιουργηθεί): εν ολίγης όπως τονίζει ο Lijphart: the ethnicity factor cannot be ‘’wished away΄΄:

Lijphart has never been tempted by constructionism. He wisely chose to accept the contending parties as existential givens. And instead of deploring their existence, challenging their legitimacy, attempting to deconstruct them, ascribing their claims or their very existence , he accepted as genuine the participants own definitions of what constituted their collective identities…Lijphart neither celebrates nor designates ethnic solidarity, but instead treats as a reality and a challenge to public policy

Η οποιαδήποτε λύση είναι δηλαδή διαχείρηση αυτού του προβλήματος. Και σε σχέση με εμάς, είναι ψευδαίσθηση να θεωρούμε ότι θα εμφυσήσουμε το κυπριωτισμό και το πρόβλημα θα λυθεί εκ δια μαγείας. (Αν εσείς πιστεύετε ότι ο κυπριωτισμός θα λύσει το πρόβλημα τότε μπορείτε να σταματήσετε το διάβασμα εδώ)

  1. Τρίτη βασικότατη υπόθεση – «νόμος» θα έλεγα για τους πολιτικούς επιστήμονες: τα πολιτικά κόμματα ανεξαρτήτως ιδεολογίας θεωρούνται ότι έχουν ένα και μόνο στόχο – να γίνουν εξουσία. Αν συγκεκριμένοι πολιτικοί ηγέτες αντιληφθούν ότι ο δρόμος για προσωπική εξουσία περνά μέσα από τη σύγκρουση των κοινοτήτων, δεν θα διστάσουν να το πράξουν. (Αν εσείς πιστεύετε ότι το κόμμα σας δεν είναι τυχοδιωκτικό τότε μπορείτε να σταματήσετε κάπου εδώ)

Αυτό είναι και ο μεγαλύτερος γρίφος για την πολιτική επιστήμη: Ποιο πολιτικό σύστημα είτε θα μειώσει την επιρρόη των πολιτικών που έχουν συμφέρον από τη σύγκρουση ,αυξάνοντας την επιρροή των μετριοπαθών πολιτικών, είτε θα καταφέρει να συμπεριλάβει αυτούς τους πολιτικούς στο σύστημα με τέτοιο τρόπο ώστε η συνεργασία να προτιμάται από τη σύγκρουση. Κλασσική δομική – ορθολογιστική ανάλυση.

Οι δύο σχολές : Lijphart και Horowitz

Ο Arend Lijphart

Ο Ολλανδός επιστήμονας έφερε, μέσω της δουλείας του, επανάσταση στο τομέα των πολιτικών συστημάτων. Μελετώντας τα χαρακτηριστικά δυτικών δημοκρατιών παρουσίασε μια νέα τυπολογία δημοκρατιών. Η πρώτη με κλάσικο παράδειγμα τη Αγγλία με ομοιοεγενές κράτος και πλειοψηφικό σύστημα (majoritarian democracy) όπου ο νικητής των εκλογών έχει τον απόλυτο έλεγχο εξουσίας για ένα συγκεκριμένο αριθμό ετών , μέχρι τις επόμενες εκλογές. Η δεύτερη η συναινετική δημοκρατία (consociational democracy.), με παράδειγμα το Βελγιο Αυτός ο τύπος δημοκρατίας παρουσιάζει τα εξής χαρακτηριστικά :

1. Όλα τα μεγάλα (εθνικά) κόμματα συμπεριλαμβάνονται στη διαδικασία λήψεων αποφάσεων, μοιράζονται την εκτελεστική εξουσία δημιουργώντας ένα μεγάλο συνασπισμό (grand coalition)

2. Βέτο για τη προστασία των μειονοτήτων. Ο σκοπός είναι η προώηθηση μιας παράδοσης συμβιβασμού στη διαδικασία λήψης αποφάσεων

3. (Τοπική ) Αυτονομία , σύμφωνα με την οποία η κάθε εθνοτική όμαδα έχει τον έλεγχο πάνω σε εκπαιδευτικά και πολιτισμικά θέματα. Έχει επίσης δικό της κοινοβούλιο και θέσμούς. Αυτό μπορεί να είναι μέρος ενός ευρύτερου ομοσπονδιακού συστήματος , άλλα θα μπορούσε να είναι πάρει και μια μη εδαφική μορφή.

4. proportional representation ¨Ολες οι ομάδες αντιπροσοπεύονται αναλογικά στην εκτελεστική εξουσία, στο κοινοβούλιο, στο δικαστικό σύστημα, στη δημόσια υπηρεσία συμπεριλαμβανομένου στου στρατού και των εθνικοιποιημένων εταιριών,.

Με αυτό το διαχωρισμό ο Lijphart άνοιξε ένα διάλογο περί δημοκρατίας , σαφέστατα υποστηρίζοντας το σύστημα της συναινετικής δημοκρατίας. Και αυτή είναι η μεγαλύτερη συνεισφορά του Lijphart σε αυτό το διάλογο. Η παρατήρηση ότι το πλεοψηφικό σύστημα δουλεύει σε ομοιογενής κοινωνίες ενώ σε εθνοτικά διαχωρισμένες είναι καταστροφικό. ¨Οπως λέει ο ίδιος

Majoritarianism is both undemocratic and likely to be unworkable in plural societies. Because the interests of the different segments in a plural society diverge widely and are hard to reconcile and because voters’ loyalties tend to be rigidly tied to their own segment and tend to “float” very little, a democratic alternation in office is unlikely. Minorities that are excluded from power will probably remain excluded and will almost inevitably loose their allegiance to the regime. Hence majority rule in plural societies spells majority dictatorship and civil strife than democracy

Η βασική προυπόθεση για την ομαλή λειτουργία ενός πλειοψηφικού συστήματος «ότι οι πλειοψηφίες μπορούν να αλλάξουν», δεν υφίσταται σε εθνοτικά διχασμένες κοινωνίες. Και ο λόγος είναι η απουσία του μέσου ψηφοφόρου (the median voter). Ο μέσος ψηφοφόρος είναι η βάση της λειτουργίας αυτού του μοντέλου. Σε ομοιογενής κοινωνίες έχουμε κατά κανόνα πολιτικά κόμματα τα οποία κινούνται στο φάσμα μεταξύ αριστεράς και δεξίας, με τη κύρια μάζα (ο μέσος ψηφοφόρος δηλαδή) να είναι κάπου στο κέντρο (μεταξύ ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, μεταξύ εργατικών και συντηρητικών κλπ – κόμματα που είναι λίγο ή πολύ τα ίδια). Ο μέσος ψηφοφόρος μπορεί να επιλέξει σε κάθε εκλογική αναμέτρηση είτε τον ένα είτε τον άλλο – κατά συνέπεια η πλειοψηφία μπορεί να αλλάξει και η εξουσία αλλάζει χέρια.

¨Οπως έχει αποδείξει η εμπειρία, σε εθνοτικά διχασμένες κοινωνίες δεν παίζουν κανένα απολύτως ρόλο οι ιεδολογίες της αριστεράς και της δεξιάς. Τα κόμματα είναι εθνοτικά.

Σε κοινωνίες στις οποίες τα κόμματα ψηφίζονται με βαση εθνοτικά χαρακτηριστικά η πλειοψηφία δεν μπορεί να αλλάξει, όσο δεν άλλαζουν τα δημογραφικά δεδομένα. Δεν υπάρχει ο μέσος ψηφοφόρος, αφού δεν υπάρχει η μέση εθνικότητα (όπως υπάρχει το μέσο μεταξύ αριστεράς και δεξιάς). Ο ψηφοφόρος στη πράξη δεν έχει καν επιλογή – το τι θα ψηφίζει έχει καθοριστεί από τη μέρα της γένησσης του.

Αποτέλεσμα ;

Η κοινότητα η οποία είναι πλειοψηφία θα μονοπολεί την εξουσία, ενώ η μειονότητα συνεχώς θα αποκλείεται. Αυτό μπόρει να οδηγήσει σε αυτο που συχνά ονομάζεται ως η «τυραννία της πλειοψηφίας». Αν μακροχρόνια ένα μέρος του πλυθησμού αποκλείεται συστηματικά από την εξουσία, βάση των εθνικών του χαρακτιριστικών (που στο κάτω κάτω ο ίδιος δεν διάλεξε), αυτό είναι πιθανόν να οδηγήσει σε πολιτική κρίση ή και εχθροπραξίες με τη μειονότητα να ζητά ανεξαρτησία, δικαιώμα της αυτοδιάθεσης, αυτονομία, συμπερίλιψη στη ληψη αποφάσεων κλπ. Όπως μας προειδοποίει ο Horowitz

“This is (the) situation that prevailed in many Asian and African countries under free elections after independence. Ethnic parties developed, majorities took power, and minorities took shelter. It was a fearful situation, in which the prospect of minority exclusion from government, underpinned by ethnic voting, was potentially permanent…Civil violence, military coups, and the advent of single-party regimes can all be traced to this problem of inclusion-exclusion[1]

Αυτό είναι και το κύριο χαρακτηριστικό της απόψης του Lijphart. Δεν εύχεται οι εθνοτικές διαφορές να μην υπήρχαν, ούτε θεωρεί ότι απλά μπορούν να εξαφανιστούν, αλλά τις αναγνωρίζει ως ένα υπαρκτό πρόβλημα, στο οποίο προσπαθεί να δώσει μια λύση όσο το δυνατό αναίμακτη. Και η λύση είναι η συμπερίλιψη της μειόνοτητας στη διαδικασία λήψεως αποφάσεων και στο διαμοιρασμό της εξουσίας. Προυποθέτει ότι η κάθε κοινότητα καθοδηγείται από μια ελίτ , και η συμπερίληψη αυτής της ελίτ σε ένα μεγάλο συνασπισμό θα της δώσει μέρος της εξουσίας και θα μπορέσει να διαπραγματευτεί ορίσμενα δικαιώματα για τα μέλη της κοινότητας που αντιποσωπεύει.

Συναινετική δημοκρατία ήταν το σύνταγμα του 60 όπως και το σχέδιο ανάν. Συστήματα αυτού του τύπου προσπαθούν να αποτρέψουν τη δικτατορία της πλειοψηφίας. Στη προσπάθεια τους αυτή δημιουργούν όμως άλλα προβλήματα:

Η κριτική στην θεωρία του Lijphart είναι πολύπλευρη. Η κύρια μορφή κριτικής έρχεται από τον Horowitz ο οποίος έχει κάνει εκτεταμένες μελέτες σε χώρες της Ασίας και Αφρικής με εμφύλιους πόλεμους, παρουσιάζοντας τις αιτίες αλλά και διάφορες προσπάθειες επίλυσεις των κρίσεων.

Η κύρια κριτική προς τη πρόταση του Lijphart εστιάζεται στο γεγόνος ότι βασίζει τη θεωρεία του σε δυτικού τύπου δημοκρατίες (Βέλγιο, Ελβετία) που δεν έχουν βιώσει τις καταστρόφικες επιπτώσεις ενός εμφυλίου πολέμου. Η κριτική εστιάζεται κυριώς στο εξής: την απουσία κινήτρου – αφού όπως είπαμε το κόμματα έχουν μόνο ένα στόχο – την εξουσία.

Για το Horowitz η συναινετική δημοκρατία θα αποτύχει γιατί λείπει το κίνητρο. Για το λόγο ότι βασίζεται στη καλή θέληση των ηγετών αντί να λαμβάνει υπόψη τα συμφέροντα τους.

Ο λόγος είναι απλός: οι ηγέτες της κάθε κοινότητας βασίζονται στους ψήφους μόνο της δικής τους εθνοτικής ομάδας. Κατά συνέπεια θα νιάζονται μόνο για τα συμφέροντα της δικής τους κοινότητας. Ακόμα χειρότερα, αν τελικά αποφασίσουν να ακολουθήσουν τη στρατηγική του συμβιβασμού αντί της σύγκρουσης, μια νέα ελιτ θα ξεπηδήσει από την κοινότητα τους, θεωρώντας το συμβιβασμό ως ξeπούλημα και τους ηγέτες ως προδότες.

Το σύστημα δεν προσφέρει κίνητρο για συμβιβασμό.

Η πρόταση του Horowitz είναι σύνεπεια της κριτικής του πιο πάνω συστήματος. Στο κέντρο της πρότασης αυτής είναι το κίνητρο – το εκλογικό κίνητρο. Ο Horowitz δεν διαφωνεί απαραίτητα με συστηματα διαμερισμού εξουσίας, αλλά μετακίνει το βάρος της ανάλυσης αλλού. Το εκλογικό σύστημα πρέπει να έτσι διαμορφωμένο ώστε οι ηγέτες να εξαρτιούνται από τους ψήφους της άλλης κοινότητας. Αυτό όχι μόνο θα αναγκάσει τις ηγέσιες να δώσουν βάση στα συμφέροντα κοινοτήτων πέρα από τη δική τους (αφού χρειάζονται τους ψήφους τους), αλλά θα μειώσει το κόστος των συμβιβασμών. Ο Horowitz δεν κρύβει ότι ο στόχος αυτου του συστήματος είναι η ενδυνάμωση των μετρειοπαθών πολιτικών και η αποδυνάμωση των εθνικιστικών κομμάτων.

Αύτο το συστήμα έχει επίσης σοβαρές πιθανότητες δημιουργίας πολυεθνικών κομμάτων, αφού δίνει τα απαραίτητα κίνητρα που αποσιάζουν από τη πρόταση του Lijphart. Για παράδειγμα βάση του εκλογικού συστήματος της Νιγηρίας ο νικήτης των εκλογών έπρεπε να κερδίσει τουλάχιστο το 30% των ψηφων σε 2/3 των ομοσπονδικών κρατιδίων. Άφου καμία εθνοτική κοινότητα δεν είχε τέτοια ποσόστα σε όλες τα κρατίδια ο νικήτης έπρεπε να παρουσιάσει τέτοιο προγράμμα το οποίο να υπερασπίζεται τα συμφέροντα εθνοτικών όμαδων πέρα απο τη δική του.

Δεν ξέρω ποια ακριβώς μορφή έχει η πρόταση του χριστόφια. Άλλος τρόπος είναι οι εκ να ψηφίζουν για τον τκ πρόεδρο (και αντιστρόφως) η δική τους ψήφος όμως να μην κουβαλά το ίδιο βάρος. Μπορεί να κουβαλά π.χ. ένα βάρος της τάξης του 20% (τυχαίος αριθμός). Σημασία έχει το σύστημα να κάνει τον κάθε ηγέτη εξαρτώμενο από τους ψήφους των άλλων. Ούτως ώστε να έχει συμφέρον από τη συνεργασία και όχι από τη σύγκρουση

Το κοινό ψηφοδέλτιο δεν σημαίνει ότι θα καταργηθεί το βέτο. Το βέτο θα παραμείνει, αλλά στην ουσία οι λόγοι για να χρησιμοποιηθεί μειόνονται.


Βιβλιογραφία:
Horowitz Donald (1991): A Democratic South Africa? Constitutional Engineering in a Divided Society; The Regents of the University of California

Horowitz Donald (2000), Ethnic Groups in Conflict, with a New Preface; The Regents of the University of California

Shapiro Ian, Stephen Macedo (Ed) (2000): Designing Democratic Institutions, NY University, Nomos XLII

Jarstad Anna (2001): Changing the Game: Consociational Theory and Ethnic Quotas in Cyprus and New Zealand; Uppsala Universitet, Department of Peace and Conflict Research

Lijpart Arend (1985): Power sharing in South Africa; Policy Papers in International Affairs, No. 24; Institute Of International Studies, University of California Berkley

Lijpart Arend (1999): Patterns of Democracy, Government Forms and Performance in thirty six Countries; Yale University Press

Bastian Sunil, Luckham Robin (Ed) (2003): Can Democracy Be Designed? ; The politics of Institutional Choice In Conflict-torn Societies; Zed Books Ltd

Reilly Benjamin (2001), Democracy in Divided Societies, Electoral engineering for Conflict Management, Cambridge University Press

Reynolds Andrew (Ed) (2002): The Architecture of Democracy; Oxford University Press

Rothchild, Roeder (Ed) (2005): Sustainable Peace: Power and Democracy after civil wars ;

Schneckener Ulrich (2000): Making Power-Sharing Work: Lessons from Successes and Failures in Ethnic Conflict Regulation; InIIs- Arbeitspapier Nr. 19/2000; Unversität Bremen

Schneckener Ulrich (2002): Auswege aus dem Bürgerkrieg ; Suhrkamp Verlag Frankfurt am Main



[1] Donald Horowitz (2000): Ethnic Groups in Conflict , p.629

14 σχόλια:

andreas f.stavrou είπε...

Τα συγχαρητήρια μου για το κείμενό σου. Είναι όντως διαφωτιστικό.
Φυσικά υπάρχουν και απόψεις άλλων επιστημόνων. Η πολιτική ελίτ είναι η μια πλευρά. Η κοινωνία είναι η άλλη. Μπορείς να δώσεις έμφαση στους φορείς εξουσίας ή στη συμμετοχή των πολιτών.
Στις αφετηριακές σου θέσεις συμφωνώ απόλυτα.

stelios papalangi είπε...

πολύ σωστή η παρατήρηση σου.

γι αυτό και μάκρυνα το κείμενο με τη πρσοθήκη των βασικων υποθέσερων αυτής της ανάλυσης - που πράγματι είναι ελίτιστική.

γιατί εκεί είναι που πάσχουν όλες οι αναλύσεις οποιουδήποτε κοινωνικού απιστήμονα.... μόνο που ελάχιστοι κανουν το κόπο να τις παρουσιάσουν.
Αυτά είναι που ξεχνάνε να μας πουν όταν μας παρουσιάζουν το έργο του ενός ή του άλλου ακαδημαικού, επιστήμονα κλπ.

δεν είναι η "αλάνθαστη ανάλυση"
και βεβαίως λείπουν βασίκες μεταβλητές που μπορούν να βοηθήσουν ή να καταστρέψουν μια όποιαδήποτε προσπάθεια - όπως κατά τη γνώμη μου η οικονομία.

είναι όμως μια οπτική γωνία που ενώ μας αφορά άμεσα δεν υπάρχει στη βιβλιογραφία ούτε στο δημόσιο διάλογο.

τέλος, όταν λες φορείς εξουσίας ποίους ακριβώς εννοείς ;
και η σημμετοχή των πολιτών με πιο τρόπο;

andreas f.stavrou είπε...

Εννοώ φορείς εξουσίας του κράτος, που σήμερα είναι οι κομματικοί.
Για τη συμμετοχή των πολιτών θεωρώ ότι στις μέρες μας το ελβετικό μόντελο προσφέρει τις πιο πολλές ευκαιρίες συμμετοχής στον πολίτη. Θεωρώ ότι όταν ένα σύστημα αναγνωρίζει την αυτονομία των υποσυνόλων - γεωγραφικών, πολιτισμικών, εθνοτικών - της σύνολης κοινωνίας και , παράλληλα δίνει ευακιρίες συμμετοχής στους πολίτες στη λήψη των αποφάσεων της κεντρικής πολιτείας, τότε ο πολίτης θα στηρίξει το πολιτικό σύστημα γιατίς είναι θεματοφ΄λακας της ελευθερίας του.
Φυσικά εξίσου σημαντική για να λειτουργήσει το πολιτικό σύστημα είναι και η οικονομική διάσταση ή η κοινωνική ελευθερία του ατόμου. Για να επιβιώσει λοιπόν η κεντρική πολιτεία επιβάλλεται να εγγυάται στον κάθε πολίτη ένα επίπεδο διαβίωσης.
Με άλλα λόγια υποστηρίζω ότι αν ένα πολιτικό σύστημα προωθεί το κοινωνικό συμφέρον, θα επιβιώσει. Δεν πιστεύω και τόσο στις ελίτ.Δηλαδή να εξαρτάται το μέλλον μιας κοινωνίας από ελάχιστα άτομα.

stelios papalangi είπε...

αντρέα,
(συγνωμη για τη καθυστέρηση στην απάντηση)

το μοντέλο δεν αποκλείει τη συμμετοχή των πολιτών.
το ένα δεν αποκλείει το άλλο.
έτσι τζι αλλιώς το συναινετικό μοντέλο χτίστηκε παρατηρώντας την ελβετία το βέλγιο και την ολλανδία.

μερικές φορές όμως,
ενώ θα θέλαμε να ευχόμαστε το καταλυτικό ρόλο της κοινωνίας των πολιτών,
η πράξη λέει ότι η ελιτ παίζει πολύ πιο σημαντικό ρόλο, και οι μάζες ακολουθουν.

μακάρι να ήταν αλλίως

Ανώνυμος είπε...

αγαπητέ μου στέλιο

καλώς ήλθες στην διαδικτυακή κοινότητα και με την παρούσα πιο προσωπική μορφή/γραφή

διάβασα το κείμενο σου, κι ομολογώ μου θύμισε ολίγον από σημίτη με γαρνιτούρα από ριττμπεργκερ

και ξέρεις γιατί γιαβρί μου

γίατί η πολιτική δεν είναι γραφειοκρατία απλά μήτε ένας εκ άνωθεν συγκερασμός απόψεων και κατηγοριών ποσώς δε μάλλον δεν είναι μια τυπολατρική, αλτρουιστική, τυχοδιωκτική αντίληψη ζωής και κυρίως δεν είναι τεχνοκρατισμός, γιατί απλά αναφέρεται σε ανθρώπους

δεν θα διαφωνήσω πουθενά συγκεκριμένα, γιατί απλά δεν αφήνω γι αυτόν τον λόγο το σχόλιο μου

θα διαφωνήσω στην όλη διαδικασία σκέψης, που ξεχνά την ρίζα και την απαρχή όλων των αντίθέσεων και καθ αυτόν διαιρέσεων
την ταξική πάλη σύντροφε

αυτήν ξέχασες, όχι σαν όρο
μα σαν την κίνηση των αντιθέτων στην ίδια την ιστορική μορφή

η μετέπειτα κριτική στο εκάστοτε μικρότερο ναι ή όχι, αποτελεί όπως θα έλεγε και η ρόζα στην βαυαρία
την ρεφορμιστική αποδοχή της παράδοσης άνευ όρων

σε ζάλισα, αλλά ξέρω ότι σου έλειψα

μαρία ή μαριζέτα

Ανώνυμος είπε...

ξέχασα και ένα σχόλιο γρήγορο
ίσως πιο παραγωγικό από το προηγούμενο....

έχω δίκιο....με την έννοια του είμαι σωστός σε κάτι

το δίκαιο...νομικός όρος, η έννοια της δικαιοσύνης

αυτά...προς υποβοήθησήν σου αδερφέ

Aceras Anthropophorum είπε...

Στέλιο συμφωνώ με το σκέλος της ανάλυσης σου που λαλεί ότι πρέπει να έχει μια πολιτική δύναμη ανάγκην τζιαι την άλλην πλευράν για να ασκήσει εξουσίαν. Είναι θεμελιώδες.

Αυτόν όμως μπορεί να γίνει τζιαι με το προεδρικόν συμβούλιον. Κάθε προεδρικός σύμβουλος να χρειάζεται έτσι τζιαι αλλιώς μιαν πλειοψηφίαν του κοινοβουλίου για να εκλεγεί, να χρειάζεται όμως τζιαι έναν μίνιμουμ αριθμό ψήφων, πές 20 ή 33% που την άλλην κοινότηταν.

Το πρόβλημαν που έχω με την υπόθεσην του προέδρου-αντιπροέδρου είναι ότι ο διαδισμός. Δεν είδα σύστημαν να δουλεύκει όπου η εξουσία να είναι δυαδική. Εδώ τζιαι τα αντρόϋνα τα μισά χωρίζουν που τον τζιαιρόν που το "ασθενές" σκέλος εθεωρήθην ίσον τζιαι δεν υποτάσσεται στο ισχυρόν. Εντάξει, άλλον η πολιτική δομή τζιαι άλλον οι διαπροσωπικές σχέσεις, αλλά ίντα διαπροσωπικές σχέσεις θα έχουν πρόεδρος-αντιπρόεδρος αν είναι μαζί απειδή είναι αναγκασμένοι; Ιδίως στην Κύπρον που είναι όλοι πετεινάρκα που τα ξέρουν όλα. Πως θα εκφράζεται ο κρυφός ανταγωνισμός μεταξύ προέδρου τζιαι αντιπροέδρου ποιος εν ο πιό καλοφωνάρης πετεινός, ή ποιός έχει τα πιο δυνατά κκότσια; Αυτόν είναι που με φοβίζει.

Η άποψη του Κ Σταύρου για τον τρίτον πόλον είναι επίσεις πολλά σημαντική. Είναι ανεξάρτητη όμως από την οργάνωσην του υπουργικού συμβουλίου. Το ότι τρίτος πόλος έιναι ο λαός με δικαίωμαν να κουτρουμπελλίζει ότι δεν του αρέσκει, κάμνει τους πολιτικούς να γυρεύκουν συναίνεσην πριν ακόμα σκευτούν κάτι. Στην Ελβετίαν είναι αδιανόητον να προτείνει ένας έναν νόμον αν φοάται ότι θα του τον ανατρέψει έναν δημοψήφισμαν. Ίσως είναι τόσον σημαντικός παράγοντας στην αναζήτησην συναίνεσης όσον τζιαι το ότι τα κόμματα έχουν αναλογικήν συμμετοχήν στην εκτελεστικήν, δικαστικήν, δημοτικήν, τραπεζικήν (έχουν πολλές κρατικές τράπεζες), συνεργατικήν εξουσίαν, ακριβώς όπως τζιαι στην κοινοβουλευτίκήν.

Η αναλογική δε συμμετοχή, είναι πολιτική απόφαση των κομμάτων τζιαι όχι συνταγματική πρόνοια. Απλά χρειάζεται κάποιος μιαν πλειοψηφίαν για να εκλεγεί, τζιαι κάμνουν πανεθνικήν συμμαχίαν για να αποφασίσουν ποιός με βάσην την αναλογικήν.

Πες μου, το άρθρον που έγραψα πας το Προεδρικές για τες πλειοψηφίες τζιαι μειοψηφίες εθκιάβασες του;

stelios papalangi είπε...

καλως όρισες μαρίζετα,

ναι, μου έλειψες :-)

και ξεκινώ,

1. καλή η ταξική ανάλυση δεν λέω, με τη διαφορά ότι διαφωνώ με την αντίληψη ότι μπορεί να εξηγήσει τα πάντα.

δεν είναι όλες οι συγκρούσεις ταξικές. και τέλος πάντων αυτη δεν ξεκίνησε ως ταξική. αν γνωρίζεις καμία σοβαρή ταξική ανάλυση του κυπριακού, είμαι όλος αυτιά.
καλός ο σέρβας, καλό σε καποια σημεία το βίβλιο της εξέγερσης των τκ, αστείο ένα φυλλάδιο 4διεθνιστών που έτυχε να συλλέξω σε μια δικοινοτική πορεία στη λήδρας,
αλλά,
σοβαρή ταξική ανάλυση του κυπριακού δεν είδα.

και όχι μόνο ανάλυση.... αλλά και προτινόμενη λύση

2. μετά τη διχοτόμιση, και με τη ραγδαία ανάπτυξη ημών σε αντίθεση με τους τκ, βεβαίως και υπάρχει ταξικό πρόβλημα.
η ενασχόληση με το εκλογικό σύστημα, δεν σημαίνει ότι ξεχνάς την οικονομία.
ένας από τους ευνοικούς όρους που θέτει ο Lijphart για να δουλέψει αυτό το σύστημα είναι ακριβώς η απουσία κοινωνικοοικονομικών διαφορών.

3.
τώρα στο σχόλειο σου, περί του τι είναι πολιτική,

καλώς ή κακώς, υπάρχει η πραγματικότητα των συνομιλιών, και των ΜΜΕ που μας περιβάλουν.

έχουμε δύο αριστερούς ηγέτες που είναι έτοιμοι να αρχίσουν συνομιλίες και τον όρο "τάξη" δεν την έχουν ξεστομίσει μια φορά.

(που αν τα πάρουμε χοντρικά, θα έχουμε σε αυτό το τόπο εκ, τκ, έποικους και μετανάστες ... δεν απασχολεί κανένα).

Αντίθετα άμα ήσουνε εδώ θα άκουγες για "παρθενογένεση", "συνιστώντα κρατίδια/πολιτείες/κράτη", "πολιτική ισότητα", "διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία", "ένας άνθρωπος μια ψήφος", "βέτο", "άνω/κάτω βουλή", "εκ περιτροπής προεδρίας", "συνεταιρισμός", "ενιαίο κράτος" κλπ.

δεν ξέρω ποίος μας έριξε σε αυτό το λουκι συζήτησης ή αν πέφτουμε από μόνοι μας μέσα,

πάντως η μορφή του πολιτευματος έχει μια τάση να υπερσκελίζει το ταξικό διάλογο σε όλες τις εθνοτικές διενέξεις.

Και δεν το κάνει αυτό κανένα χέρι συνομωσίας,
"άνθρωποι" είναι που επιμένουν με τις ώρες να συζητάνε μόνο αυτά.

τώρα, γιατί οι άνθρωποι ενώ το πόβλημα τους είναι ταξικό επιμένουν να συζητάνε για το επικοδόμημα....
τι να σε πω ;
....
μαζοχισμός ;


και στο κάτω κάτω, όλο αυτό το λογίρδιο που έριξα, δεν κάνει τίποτα άλλο από το να ασχολείται με ένα θέμα - το εκλογικό σύστημα
ΔΕΝ είναι η λύση του κυπριακού,

stelios papalangi είπε...

@μαριζέτα,
έχεις δίκιο για το δίκαιο :-)

@Aceras Anthropophorum
κοίταξε, τα όσα έγραψα αφορούν μόνο το κοινό ψηφοδέλτιο,

το τι μορφή θα πάρει σε επίπεδο εξουσίας - πρόεδρος-αντιπρόεδρος/ υπουργικό συμβούλιο είναι άλλο θέμα.

το κοινό ψηφοδέλτιο δεν έρχεται σε σύγκρουση με κανένα που τα δύο πιο πάνω συστήματα.

τώρα αφού άνοιξες τη συζήτηση:
δεν νομίζω να έχει καμία διαφορά γιατί είτε έτσι είτε αλλιώς ο δυαδισμός είναι ένα πρόβλημα που θα υπάρχει σε όλα τα επίπεδα εξουσίας.

συμφωνώ ότι ο δυαδισμός είναι πρόβλημα, αλλά το κακόν μας δακάτω είναι ότι έχουμε ΔΥΟ κοινότητες. τζαι να θέλουμε δεν μπορουμεν να το αποφύγουμε.


και το υπουργικό συμβούλιο πάλε δυαδικό θα είναι.
ναι, μπορεί να είναι 6 ή 9 τα πρόσωπα/οι υπουργοί,
αλλά δεν θα σταματήσουν να είναι 9 υπουργοί που θα σκέφτουνται ως εκ ή τκ.

το μόνο θετικό που βλέπω στο προεδρικό σύστημα, είναι ότι ο πρόεδρος έχει δικαίωμα επιλογής των υπουργών και έχει δικαίωμα να τους αλλάξει όποτε θέλει.

dokisisofi είπε...

Χαίρομαι γιατί δε στέκεσαι μόνο στις θεωρίες περί δικτατορίας της πλειοψηφίας αλλά παραθέτεις και άλλες που έχουν κάποιες επιφυλάξεις για τη λειτουργικότητα πολιτευμάτων με επιβοηθητικά μέτρα για " εθνότητες " με ειδικές ανάγκεσ. Κάπου κάνεις νύξη και για το σύνταγμα του '60 και τα επακόλουθά του.

Η ένσταση μου σ'όλα αυτά έχει να κάνει με τη συμβατότητα τέτοιων προσεγγίσεων στη δική μας περίπτωση, καθώς, το πρόβλημα δεν είναι μόνο δικοινοτικό και πολιτειακό, αλλά εισβολής και κατοχής, και εμπλέκονται και άλλες δυνάμεις πέραν των εγχωρίων. Αν εξαρτάτο από εμάς και τους τουρκοκυπρίους κουτσά στραβά κάτι θα γινόταν. Βλέπεις όμως ότι οι βασιλείς και οι βασίλισσες στη σκακιέρα είναι άλλοι και δυστυχώς παρά τις καλές μας προθέσεις και τη διάθεση μας για τους όποιους πολιτειακούς πειραματισμούς, έχουμε τον παράγοντα Τουρκία να τα διατυπώνει τους όρους του παιχνιδιού. Ελπίζω η κατάσταση να μην είναι τόσο αδιέξοδη όσο η ταπεινή μου αντίληψη την εκλαμβάνει, αλλά δυστυχώς φοβάμαι ότι οι μειονότητα με την οποία προσπαθούμε να συνυπάρξουμε θα είναι πάντα μοχλός πίεσης της Τουρκίας για εξυπηρέτηση των δικών της γεωστρατηγικών συμφερόντων.
Σας εκλιπαρώ να με διαψεύσετε...

stelios papalangi είπε...

@ δοκ,

πολλί αναγνωρίζουν το πρόβλημα "λειτουργικότητας" τέτοιου είδους πολιτευματων, απλά μερικές φορές μεταξύ πολέμου και μη-λειτουργικότητας, τείνουν να προτιμούν το δευτερο.


τώρα όσο αφορά στη τουρκία.
θα το ξαναπώ:
δεν προτείνεται εδώ η "λύση".
είναι μόνο ένα επί μέρους θέμα. το εκλογικό σύστημα.

το κυπριακό είναι πολύ πιο πολύπλοκο από τον τρόπο εκλογής των πολιτικών αρχηγών.

λύνοντας την εισβολή και τη κατοχή, θα πρέπει να βρούμε και ένα εκλογικό σύστημα.

το σύστημα αυτό, δεν πρόκειται να λύσει το παράγοντα τουρκία , και ούτε έχει τέτοιες επιδιώξεις.

και πολύ σωστά τους ονομάζεις "πολιτειακούς πειραματισμούς" - γιατί έτσι είναι.
ακόμα κι αυτό που πρότεινα δεν σημαίνει ότι θα δουλέψει. απλά θεωρώ ότι έχει τις περισσότερες πιθανότητες να δουλέψει.

για τη τουρκία θα τα πούμε αργότερα.


@ασέρας,
όχι δεν διάβασα το άρθρο σου.
βάλε μας ένα λινκ

Aceras Anthropophorum είπε...

Στέλιο οι σκέψεις μου για την πλειοψηφία τζιαι μειοψηφίαν είναι εδώ. Πολλές μοιάζουν με τες δικές σου.

http://www.fileden.com/files/2007/2/10/759002/Dimokratia_tou_Condorcet.pdf

Τελικά είναι ο πρόεδρος, ο αντιπρόεδρος ή τζιαι οι δύο που ορίζουν τους υπουργούς;

Η διαφορά των 1+1 με τους 6+3 είναι ότι οι 9 διούν πολλες παραπάνω δυνατές combinations πλειοψηφίας 6+1, 5+1, 4+1, 3+2, ή 2+3 παρά την ομοφωνίαν του προέδρου με τον αντιπρόεδρον. Η λειτουργηκότητα από αυτής της άποψης έχει παραπάνω δυνατές εξόδους λύσης.

Δεν νομίζω ότι η λύση για να αποφύγουμεν την σύγκρουσην που μπορεί να φέρει πιθανή δικτατορία της πλειοψηφίας είναι το δικαίωμαν της μειοψηφίας να τορπιλλίζει τα πάντα με βέτο.

Μπορεί να της δώκουμεν το δικαίωμαν στην τκ μειοψηφίαν να φτιάχνει πλειοψηφίαν με μιάν μειοψηφίαν ελληνοκυπρίων σαν αντάλλαγμαν ότι μπορεί μια πλειοψηφία ελληνοκυπρίων να φκάλει πλειοψηφίαν με τό ίδιον ποσοστόν μειοψηφίας τκ. Θκιαβας το άρθρον μου για να καταλάβεις καλλύττερα.

Τούτα ούλλα διότι θεωρώ πολλά δύσκολον να λειτουργεί κράτος με 2 χωριστές πλειοψηφίες. Από το "2 χωριστές πλειοψηφίες" ή βέτο της μειοψηφίας, μέχρι το η "πλειοψηφία αποφασίζει" έχει τζιαι άλλες δυνατές λύσεις, μια από τες οποίες είναι τζιείνη που προτείνω.

stelios papalangi είπε...

@aceras

για κάποιο λόγο δεν καταφέρνω να ανοιξω το λινκ.

όσον αφορά στο μορφή του προεδρικού συμβουλίου, θεωρητικά ακουγεται πιο πρακτικό, αλλά πρακτικά νομίζω θα έχει τα ίδια προβλήματα διαδισμού.
γιατί το θεωρώ απίστευτα δύσκολο, ένας τκ να διαχωρίσει τη θέση του που τους άλλους δύο... ακόμα κι αν πιστεφκει ότι με το να συμμαχίσει με τους εκς, βοηθά το λαό του, πάλε δεν θα το κάμει.
η στάμπα του προδότη/ενδοτικού θα κρέμεται που πάνω του όπως τη θηλειά. (τζαι για τους δικούς μας το ίδιο δηλαδή).

Δε το συμβούλιο που είχαμε επί αγγλοκρατίας. αν δεν απατόμαι ήταν 9 εκ, 6 εγγλέζοι, 3 τκ.
Πως εψηφίσαν οι 9 και οι 3 ;
εθνικά.
φίλελευθερα όξα ταξικά ;
μόνο μια φορά ενας τκς εψηφισε μαζί με τους εκς.

για να κάμει έτσι πράμα ο α ή ο β ηγέτης πρέπει πρώτα ο ίδιος να έχει πάψει να σκέφτεται εθνικά/εθνικιστικά , και να θεωρεί ότι και μέρος του εκλογικού σώματος σκέφτεται έτσι σκέδιον.

ίσως οι ελβετοί να τα καταφέρνουν... οι μεταοθωμανοί όμως θα τα καταφέρνουν το κάθε θέμα να το αναγάγουν σε εθνικό....

γι αυτό στρεφούμαστε προς το κίνητρο της εξουσίας, γιατί μόνο τούτο μπορεί να υπερβεί τον εθνικισμό που κουβαλούν οι ηγέτες μας.



"Δεν νομίζω ότι η λύση για να αποφύγουμεν την σύγκρουσην που μπορεί να φέρει πιθανή δικτατορία της πλειοψηφίας είναι το δικαίωμαν της μειοψηφίας να τορπιλλίζει τα πάντα με βέτο...."

συμφωνώ.
τούτο λέω τζαι εγώ.

να μη ξεχνούμε όμως ότι το σύστημα που τελικά θε επιλεχθεί (ή που επιλέχθηκε σε όποιαδήποτε χώρα με παρόμοια προβλήματα) δεν το θα το καθορίσει κανένας ακαδημαικός, αλλά ο συσχετισμός δυνάμεων.
οι πλείστες μειοψηφίες (αν έχουν βεβαίως τη δύναμη) δεν πρόκειται να δεκτούν κάτι τέτοιο.
ούτε και η πλειοψηφίες βεβαίως.

αλλά η συγκυρία τωρά βολέφκει αφάνταστα, γιατί ένα τέθκιο σύστημα συφέρει στην αριστερά, γιατί είναι οι μόνη που μπορεί να προσδοκά να πιάσει ψήφους από την άλλη κοινότητα...ενώ οι άλλοι εν χαμένοι που χερι

Aceras Anthropophorum είπε...

Πήέννε στο προεδρικές εδώ.

http://proedrikes.blogspot.com/2008/06/condorcet.html

Κάπου μέσα στην ανάρτηση υπάρχει λινκ που δουλέφκει.

Νομίζω ότι τζιαι ο συναγερμός τελευταία έκαμεν προσβάσεις στους τκ (ίσως όχι τυχαία). Έχουν τζιαι οι οικολόγοι. Μετά την λύσην, τα χαρκιά της τράμπουλας θα αναδιανεμηθούν. Τον πολιτικόν χωρεί τον τζιαι η τρύπα του βελονιού για να είναι κοντά στην εξουσίαν. Δε τους Δήκο-Εδέκ τωρά στην δικήν μας πλευρά.