Είναι ένα από τα πιο σημαντικά βιβλία στη υπάρχουσα βιβλιογραφία (παρόλη τη τσιμπημενη τιμή του).
Είναι τόσο συμπικνωνμένες οι πληροφορίες του βιβλίου , που αν επροσπαθούσα να το παρασουσιάσω ανα κεφάλαιο (όπως εκάμαμεν για άλλα βιβλία πιο παλιά) θα έφκαινε τετραπλοσέντονο. όποταν ότι τζαι γράψουμε δεν παύει να είναι παρά αποσματικό.
όπως λέει και ο τίτλος, δεν προσπαθεί να τα εξηγήσει όλα, αλλά παρουσιάζει την ιστορία των τκ που το 1923 (βασικά που το 1978) ως το 1960.
Φαίνεται ξεκάθαρα ότι έχει μελετήσει σειρά αρχείων, εκ και βρεττανικών. Όντας γνώστης της τουρκικής, εμπόρεν να παρακολουθήσει εκτεταμένα τον τκ και τουρκικό τύπο της εποχής.
Το βιβλίο έχει χαρακτήρα μάλλον "ιστορικού". Δεν χρησιμοποιά κανένα " αναλυτικό μοντέλο" για να εξηγήσει τα ευρήματα του, τα οποία κάποιες φορές βοηθούν , κάποιες άλλες όμως, όταν είσαι πεποισμένος ότι το μοντέλο σου εν σωστό, συνήθως οδηγήσε στο να προσαρμόζεις τα δεδομένα ώστε να χωρούν στο μοντέλο. Παρόλαυτα είναι προσεκτικός στες ορολογίες που χρησιμοποιά (είναι ξεκάρος ασ πούμε στο να διαχωρίζει εκ και τκς από τις ελίτ τους).
Το βιβλίο καταρίπτει σειρά μύθων που βρίσκουμε στην εκ βιβλιογραφία στην οποία η παρουσιάση του κυπριακού συνήθως ασχολείται με την αμερική τη βρεττανία, τη τουρκία, τη χούντα, την εκοα ββιυ, τον μακάριο και το γρίβα..... Οι τκ απουσιάζουν ως υποκείμενο, αλλά πιο σημαντικό απουσιάζουν ως υποκείμενο το οποίο εμπορούσε δραματικά να επιρεάσει τες εξελίσεις. Παρουσιάζονται απλά ως υποχείρια της βρεττανίας στο γνωστό "διαίρει και βασίλευε" και αργότερα της τουρκίας η οποία είχει ως μακροχρόνιο στόχο την διχοτόμιση. Και αυτός ο μύθος καταρρίπτεται συντριπτικά.
Το συγκλονιστικό είναι ότι, αυτή η παράλειψη της εκ ελίτ, φαίνεται να ήταν ένας από τους βασικούς λόγους που οδήγησεν στην αποτυχία στο να επιτευχθεί ο στόχος της ένωσης. Και όμως η εκ βιβλιογραφία εξακολουθούσε μέχρι σήμερα να αγνοεί τους τκς και τη δυνατότητα τους να επιρεάσουν τες εξελίξεις. Και όμως....
Η τύφλα μας δεν περιγράφεται...
Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον η πορεία των τκ στη συγκεκριμένη περιόδο. Πολλύ συμπυκνωμένα :
Από κυριάρχη ομάδα εβρεθήκαν σε λίες δεκαετίες να υποσκελίζουνται οικονομικά και θεσμικά που τους εκς. Σε ούλλη τη πορεία όμως, (ακόμα και πριν αναπτύξουν οι ίδιοι εθνική συνείδηση) ήταν ξεκάθαροι ότι δεν θα αποδέχουνταν την ένωση - ούτε και την αυτοδιάθεση.
Ο στόχος τούτος δεν άλλαξε ποτέ, παρόλο που η στρατηγική τους για να το πετύχουν άλλαξεν αμέτρητες φορές.
Ακολουθήσαν μιαν δική τους ιδεολογική πορεία , η οποία (όπως τζαι σε εμάς) εχαρακτηρίζετουν που διάφορα μπαιράκκια με διεφθαρμένη εξουσία, αλλά (σε αντίθεση με εμάς) δεν επιρεαστήκαν καθόλου που αριστερές ιδέες, και οι κόντρες τους ακολουθήσαν τη πορεία της τουρκίας μεταξύ κεμαλικών και οθωμανικών.
Παρόλο που υπήρχαν οικονομικές συναλλαγές με τους εκς, η ελίτ τους (και κατά συνέπεια οι μάζες) ποτέ δεν μας εμπιστεφτήκαν. Για λόγους οικονομικούς αλλά και ιστορικούς, αναπτύξαν τεράστιες φοβίες σε σχέση με εμάς (συνδρομό σεβρών, σύνδρομο κρήτης κλπ), άλλωτε βάσιμες, άλλωτε ανυποστατες και άλλωτε κατασκευασμένες που την ελιτ τους. Βεβαίως , οι δηλώσεις των δικών μας πολιτικών αλλά και η αθρογραφία των εκ εφημερίδων δεν έκαμνε βεβαίως τίποτε άλλο από το να επιβεβαιώνει τους φόβους τους.
Μέχρις ότου καταφέρουν να αλλάξουν τη πολιτική της τουρκίας στο κυπριακό (και ναι έτσι έγινε και όχι αντίστροφα), για μεγάλο διάστημα, μη έχοντας άλλη επιλογή εγκωλπόνουνταν τους βρεττανούς (παρόλο που ήταν πεπεισμένοι ότι οι εγγλέζοι επαίρναν το μέρος μας). Η σχέση τους όμως δεν ήταν ποτέ αγαστή, αντίθετα την εχαρακτήριζε μια έντονη καχυποψία, ήταν ενίοτε συγκρουσιακή και σίγουρα συνεχώς μεταβαλλόμενη.
Ενώ είχαν ένα σταθερό στρατηγικό στόχο , αυτόν της αποτροπής της ένωσης, τους επήρεν δεκαετίες να καταφέρουν να δημιουργήσουν ένα δικό τους στόχο - ο οποίος λόγω των συνθηκών εμταβαλλόταν επίσης ραγδαία (ένωση με την τουρκία, διχοτόμιση, δικοινοτισμός )
Σε αντίθεση με εμάς, με το σύνταγμα του 60 οι βασικοί τους στόχοι επιτευχθήκαν - αποτρέψαν την ένωση, και αποτρέψαν το ενδεχόμενο να είναι μειονότητα σε ένα ανεξάρτητο κράτος.
Όπως περιγράφεται πιο πάνω, η εξωτερική πολιτική της τουρκίας, σε σχέση με το κυπριακό, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να χαρακτηριστεί προσχεδιασμένη. Μέχρι το 50, δεν τους απασχολούσε ιδιαίτερα το κυπριακό. Η προτεραιότητα τους ήταν το ΝΑΤΟ. Αυτό που άλλαξε τη στάση τους ήταν
1. Οι τουρκοκύπριοι. Ακολουθώντας τες δικές μας τακτικές, εχρησιμοποιήσαν τις φοιτιτικές οργανώσεις και τον τύπο, επιρρεάζοντας σε τέτοιο βαθμό τη κοινή γνώμη που αναγκαστικά έγινε θέμα εξωτερικής πολιτικής. Όμως η τουρκία (όπως ακριβώς τζαι η ελλάδα) αφού έπρεπε να βάλει στη ζυγαριά πολλά παραπάνω θέματα από ότι η τκ ελιτ, ήταν συχνά πιο διαλλακτική που τους τκς. Η κατάρευση π.χ. του συμφώνου της βαγδάτης έφερνε τη τουρκία σε τέτοιο βαθμό απομόνωσης που δεν εμπόρεν να επιμένει σε μαξιμαλιστικούς στόχους - έτσι που υπό τις συνθήκες η ζυρίχη μια χαρά την εβόλεψε
2. Η δική μας εμμονή με τη διεθνοποίηση που δεν άφηνε τζαι πολλά περιθώρεια στη τουρκία παρά να εμπλακεί
3. Από ένα σημείο και μετά τους επαρακινήσαν και οι εγγλέζοι να αναμειχθούν
Όσον αφορά δε τη βρετανία, το βιβλίο καταρίπτει σειρά μύθων στους οποίους πιστέφκουμε.
Σε μεγάλο βαθμό θα έλεγα, δεν καταρίπτει την λεγόμενη ιμπεριαλιστική ανάλυση , αλλά κυρίως τον τρόπο που την κάμνουμε. Και ο τρόπος που γίνεται στη εκ βιβλιογραφία έχει συνήθως τα εξής μεθοδολογικά προβλήματα
1. Αποκλείει παντελώς τη δυνατότητα των τοπικών υποκειμένων να εππιρεάσουν τες εξελίξεις (κάποιες φορές με τρόπο καθοριστικό), θεωρώντας ότι είτε δεν μπορούν, είτε είναι απλά υποχείρια των μεγάλων δυνάμεν
2. Κρίνει εκ του αποτελέσματος , θεωρώντας ότι αφού κάτι έγινε αναγκαστικά επροσχεδιάστηκε. Αποκλείει τη πιθανότητα, να μην υπάρχει μακροχρόνιος σχεδιασμός, να έχουν τη δυνατότητα οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις να επανακαθορίζουν τα συμφέροντα τους, ή/και να τα προσαρμόζουν ανάλογα με τες συνθήκες. Αποκλείει δε εντελώς τη πιθανότητα μια πολιτική που εσχεδιάστηκε που μιαν ιμπεριαλιστική δύναμη να απότυχε.
Η απόριψη των πιο πάνω, δεν κάμνουν βεβαίως τη πολιτική των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων ούτε "καλή", ούτε "ηθική" ούτε "πολιτική αρχών". Αλλά αν εμείς θέλουμε να αντισταθούμε, είναι σημαντικό να καταλάβουμε τι ακριβώς κάμνουν.
Η βρετανική πολιτική σε σχέση με το κυπριακό τη περιόδο που περιγράφεται είναι σε μεγάλο βαθμό αλλοπρόσαλη.
Κατά αρχή το περίφημό "διαίρει και βασίλευε". Οι εγγλέζοι δεν εχρειάζετουν να μας διαιρέσουν. Μια χαρά διαιρεμένοι είμαστουν. Ήβραν έτοιμες διαιρεμένες δομές που τους οθωμανούς τες οποίες εσυνεχίσαν. Και όταν τελικά εχρησιμοποιήσαν τους τκς, υπήρχε μεταξύ τους εσωτερική διαφωνία, 'ασε που το αποτέλεσμα αυτής της στρατιγικής απέτυχε παντελώς.
Όταν το δικό μας αίτημα για ένωση εγίνετουν πιο "διεκδικητικό" με τη διεθνοποίηση και τον ένοπλο αγώνα, ο άγγλος πρέσβης στην άγκυρα εθεωρούσεν ότι ο καλύτερος τρόπος για να σταματήσουν οι έλληνες να ζητούν ένωση, είναι να ανακατώσουν τους τκς και τη τουρκία και να μας απειλήσουν με τον κίνδυνο της διχοτόμισης. Οι αποικιακοί κυβερνήτες δε, εδιαφωνούσαν. Σε καμία περίπτωση δεν εθέλαν να έχουν να αντιμετωπίσουν 2 εθνικισμούς στη κύπρο, οι οποίοι θα εσυγκρούονταν και μεταξύ τους και με τους εγγλέζους (για να πειστεί ο χάρτιγκ έπρεπε πρώτα ο μακάριος να οδηγήσει τες συνομιλίες μαζί του σε κατάρευση). Μάλιστα, οι τοπικοί διοικητές κατα καιρούς εκφράσαν την άποψη (όπως αργότερα και ο αγγλικός τύπος αλλά και οι αμερικάνοι) ότι δεν έπρεπε να αππώνουν τους τούρκους γιατί στο τέλος της ημέρας ήταν ένα νησί με ελληνική πλειοψηφία!
Σε σχέση με τον αρχικό στόχο, η πολιτική αυτή απέτυχε. Γιατί, όντως οι εθνικισμοί στην κύπρο εγίναν ανεξελεγκτοι, ανακατώσαν σε τέτοιο βαθμό τη τουρκία (που της ήταν αδύνατο να υποχωρήσει στο θέμα της ένωσης) που το ζήτημα επροκαλούσε πλέον προβλήματα στη νοτιοαναλική πτέρυγα του ΝΑΤΟ (εξωργίζοντας για αυτό τους αμερικάνους).
βεβαίως τελικά οι εγγλέζοι δεν εχάσαν.
επανακαθορίσαν τα συμφέροντα τους (από το "κύπρος ως βάση" στο "βάσεις στη κύπρο") τζαι αφήκαν την ελλάδα με τη τουρκία να διαπραγματευτούν ένα δικοινοτικό κράτος.
Οπόταν πάλε κερτισμένοι εφκήκαν - απλά όχι με τον τρόπο που φανταζόμαστεν.
Επιγραμματίκα κάποιοι άλλοι μικροί μύθοι που καταρρίπτονται
Ο μύθος του "δημοψηφίσματος στο οποίο μάλιστα εψηφίσαν και τουρκοκύπριοι".
Αν αγαπάτε, ο κτωρής έκατσεν τζαι εθκιέβασεν ούλλα τα ονόματα που υπογράψαν, και ήβρεν μόνο 42 τκ ονόματα (τα οποία παραθέτει!)- τους οποίους κανένας δεν φένεται να ξέρει ποίοι είναι!
Το γεγονός ότι, ακόμα και πριν το δημοψήφισμα, οι τκ εκάμναν συχνές μαζικότατες διαδηλώσεις ενάντια στην ένωση (οι οποίες είναι κατεγραμένες και στον εκ τύπο), δεν ήταν φαίνεται σημαντικό για να αναφερτεί στην εκ βιβλιογραφία.... τζαι ζούσαμεν τόσα χρόνια με το παραμύθι....
Και κάποιοι εξ αριστερών μύθοι.
Είναι κάποια πράματα που βεβαίως απασχολούν μόνο τους αριστερούς γιατί έτσι τζι αλλιώς το ακελ δεν ήταν στο επίκεντρο των αποφάσεων τη συγκεκριμένη περίοδο και δεν μπορεί να του χρεωθεί η μεγάλη αποτυχία των τακτικών της εκ ελιτ.
Λοιπόν,
Το ακελ, δεν ασκούσε καμία επιρροή στους τκς... Καμία...
Οι τκ μέλη του ακελ, δεν ήταν παρά ελάχιστοι. Και οι δύο βασικοί λόγοι ήταν οι εξής
1. Οι τκ δεν επιρεαστήκαν καθόλου από τις αριστερές ιδέες της εποχής. Η ρητορική της ελίτ τους εκτός απο ανθελληνική και εθνικιστική ήταν βαθύτατα αντικουμμουνιστική. Έτσι που ένα που τα βασικά επιχειρήματα των τκ για να αποτρέψουν την ένωση ήταν το ότι, οι μισοί εκ είναι κουμμουνιστές και με την αυτοδιάθεση θα γίνει το νησί κουμμουνιστικό (κάτι που εξηγά εν μέρη και την εναρκτήρια δήλωση της εοκα για αποκλεισμό των κουμμουνιστών)
2. Το Ακελ και να ήθελε δεν μπορούσεν γιατί δεν ήταν διαθετιμένο να αποκυρήξει την ένωση - που ήταν ανάθεμα για τους τκς.
Δεν ήταν βεβαίως ίδια η θέση του ακελ με της δεξιάς. Όπως σωστά αναφέρει ο κτωρής η δεξιά χαρακτήριζε την παρουσία των τκ ως "ιστορική κακοτυχία" ενώ η αριστερά εδιακκύρητεν το σεβασμό στα δημοκρατικά δικαιώματα της μειονότητας..... Αλλά η ένωση, ένωση....έτσι που όπως αναφέρει ο κτωρής "Είναι άξιον απορίας πως η ανάλυση ενός κόμματος όπως το ακελ , που στήριζε την μαζικότητα του στη ρεαλιστική αποτιμηση της κυπριακής κοινωνικής και πολιτικής πραγματικότητας, αγνοούσε τόσο πεισματικά τις τκς πολιτικές και κοινωνικές διεργασίες".
Αν οι τκ, δεν εκατανοούσαν το λόγο στήριξης της ένωσης τότε τζίηνοι εφταίαν.... ήταν αντιδραστικοί "αδιαπεδαγώγητοι" κλπ.
Δεν εκάνεν που "ιεραρχούσεν ως προτεραιτότητα τη μαζικοποίηση ανάμεσα στους εκ" , εφταίαν τους τκς γιατί δεν επίθουνταν!
Τα πράματα ήταν κάπως διαφορετικά στις συντεχνείες, όπου οι τκ είχαν μια πιο μαζική παρουσία στη ΠΕΟ.... αλλά πάλε.... η υπερβολή βλάφτει....
Οι τκ ήταν μέλη της ΠΕΟ γιατί οι συντεχνείας "εγγυόταν" καλύτερους όρους εργοδότησεις (που τζαιρός που οι συντεχνείες εκάμναν έτσι πράματα!) , αλλά και σύμφωνα με τους ισχυρισμούς των τκ, γιατί η ΠΕΟ "εφάρμοζε πολιτική αποκλεισμού των τουρκικών συντεχνειών από πολλές επιχειρήσεις"
Όσο για τες μεγάλες κοινές απεργιακές κοιντοποιήσεις των μεταλλορύχων "κατέστησαν εφικτές μόνο μετά την υιοθέτηση μιας προσεκτικής ρητορικής στο ζήτημα της ένωσης" (σήμερα θα το ελέαμεν "επικοδομητική ασάφεια").
Όταν δε, οι τκ προχωρούν στη δημιουργία δικών τους συντεχνειών, λόγω της "άκαμπτης ενωτικής ρητορικής της ΠΕΟ" . ο μεγάλος ήρωας της αριστεράς Ντεβρις αλί Καβαζογλου στέλνει ανοικτή επιστολή στον συνδικαλιστή της ΠΕΟ Στέλιο ιακωβίδη (της οποίας μεγάλο μέρος παρατίθεται και ξεκινά κάπως έτσι)
"Δεν μπορούσα να σταματήσω να γελώ όταν διάβασα το γεμάτο ηλιθιότητες άρθρο σας ....Σας απαντώ τους λόγους που πρέπει να χωρίσουμε από εσάς"... Και του τα χώνει... Γιορτάζετε μόνο τις δικές εθνικές επαιτίους.... στέλνεται αιτήματα για ένωση χωρίς να μας ρωτήσετε.... ενω ισχυρίζεστε ότι είμαστε όλοι αδέλφια δεν υπάρχει στην επαρχιακή επιτροπή ούτε ένας τούρκος κλπ κλπ....
Σκέφτου, να εθκιεβάζετουν καμιά φορά τούτη η επιστολή σε ένα που τα μνημόσυνα των μισιαούλη και καβάζογλου.... Θα εμαθέναμεν κάτι παραπάνω.... Γιατί αν δεν το μάθεις πως θα το διορθώσεις ;
Το βιβλίο λέει τζι αλλά.... Που δεν χωρούν σε τούντο σεντόνι
Αξίζει, πραγματικά αξίζει...
Συνίσταται ανεπιφύλακτα
Θκιεβάστε το
Είναι τόσο συμπικνωνμένες οι πληροφορίες του βιβλίου , που αν επροσπαθούσα να το παρασουσιάσω ανα κεφάλαιο (όπως εκάμαμεν για άλλα βιβλία πιο παλιά) θα έφκαινε τετραπλοσέντονο. όποταν ότι τζαι γράψουμε δεν παύει να είναι παρά αποσματικό.
όπως λέει και ο τίτλος, δεν προσπαθεί να τα εξηγήσει όλα, αλλά παρουσιάζει την ιστορία των τκ που το 1923 (βασικά που το 1978) ως το 1960.
Φαίνεται ξεκάθαρα ότι έχει μελετήσει σειρά αρχείων, εκ και βρεττανικών. Όντας γνώστης της τουρκικής, εμπόρεν να παρακολουθήσει εκτεταμένα τον τκ και τουρκικό τύπο της εποχής.
Το βιβλίο έχει χαρακτήρα μάλλον "ιστορικού". Δεν χρησιμοποιά κανένα " αναλυτικό μοντέλο" για να εξηγήσει τα ευρήματα του, τα οποία κάποιες φορές βοηθούν , κάποιες άλλες όμως, όταν είσαι πεποισμένος ότι το μοντέλο σου εν σωστό, συνήθως οδηγήσε στο να προσαρμόζεις τα δεδομένα ώστε να χωρούν στο μοντέλο. Παρόλαυτα είναι προσεκτικός στες ορολογίες που χρησιμοποιά (είναι ξεκάρος ασ πούμε στο να διαχωρίζει εκ και τκς από τις ελίτ τους).
Το βιβλίο καταρίπτει σειρά μύθων που βρίσκουμε στην εκ βιβλιογραφία στην οποία η παρουσιάση του κυπριακού συνήθως ασχολείται με την αμερική τη βρεττανία, τη τουρκία, τη χούντα, την εκοα ββιυ, τον μακάριο και το γρίβα..... Οι τκ απουσιάζουν ως υποκείμενο, αλλά πιο σημαντικό απουσιάζουν ως υποκείμενο το οποίο εμπορούσε δραματικά να επιρεάσει τες εξελίσεις. Παρουσιάζονται απλά ως υποχείρια της βρεττανίας στο γνωστό "διαίρει και βασίλευε" και αργότερα της τουρκίας η οποία είχει ως μακροχρόνιο στόχο την διχοτόμιση. Και αυτός ο μύθος καταρρίπτεται συντριπτικά.
Το συγκλονιστικό είναι ότι, αυτή η παράλειψη της εκ ελίτ, φαίνεται να ήταν ένας από τους βασικούς λόγους που οδήγησεν στην αποτυχία στο να επιτευχθεί ο στόχος της ένωσης. Και όμως η εκ βιβλιογραφία εξακολουθούσε μέχρι σήμερα να αγνοεί τους τκς και τη δυνατότητα τους να επιρεάσουν τες εξελίξεις. Και όμως....
Η τύφλα μας δεν περιγράφεται...
Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον η πορεία των τκ στη συγκεκριμένη περιόδο. Πολλύ συμπυκνωμένα :
Από κυριάρχη ομάδα εβρεθήκαν σε λίες δεκαετίες να υποσκελίζουνται οικονομικά και θεσμικά που τους εκς. Σε ούλλη τη πορεία όμως, (ακόμα και πριν αναπτύξουν οι ίδιοι εθνική συνείδηση) ήταν ξεκάθαροι ότι δεν θα αποδέχουνταν την ένωση - ούτε και την αυτοδιάθεση.
Ο στόχος τούτος δεν άλλαξε ποτέ, παρόλο που η στρατηγική τους για να το πετύχουν άλλαξεν αμέτρητες φορές.
Ακολουθήσαν μιαν δική τους ιδεολογική πορεία , η οποία (όπως τζαι σε εμάς) εχαρακτηρίζετουν που διάφορα μπαιράκκια με διεφθαρμένη εξουσία, αλλά (σε αντίθεση με εμάς) δεν επιρεαστήκαν καθόλου που αριστερές ιδέες, και οι κόντρες τους ακολουθήσαν τη πορεία της τουρκίας μεταξύ κεμαλικών και οθωμανικών.
Παρόλο που υπήρχαν οικονομικές συναλλαγές με τους εκς, η ελίτ τους (και κατά συνέπεια οι μάζες) ποτέ δεν μας εμπιστεφτήκαν. Για λόγους οικονομικούς αλλά και ιστορικούς, αναπτύξαν τεράστιες φοβίες σε σχέση με εμάς (συνδρομό σεβρών, σύνδρομο κρήτης κλπ), άλλωτε βάσιμες, άλλωτε ανυποστατες και άλλωτε κατασκευασμένες που την ελιτ τους. Βεβαίως , οι δηλώσεις των δικών μας πολιτικών αλλά και η αθρογραφία των εκ εφημερίδων δεν έκαμνε βεβαίως τίποτε άλλο από το να επιβεβαιώνει τους φόβους τους.
Μέχρις ότου καταφέρουν να αλλάξουν τη πολιτική της τουρκίας στο κυπριακό (και ναι έτσι έγινε και όχι αντίστροφα), για μεγάλο διάστημα, μη έχοντας άλλη επιλογή εγκωλπόνουνταν τους βρεττανούς (παρόλο που ήταν πεπεισμένοι ότι οι εγγλέζοι επαίρναν το μέρος μας). Η σχέση τους όμως δεν ήταν ποτέ αγαστή, αντίθετα την εχαρακτήριζε μια έντονη καχυποψία, ήταν ενίοτε συγκρουσιακή και σίγουρα συνεχώς μεταβαλλόμενη.
Ενώ είχαν ένα σταθερό στρατηγικό στόχο , αυτόν της αποτροπής της ένωσης, τους επήρεν δεκαετίες να καταφέρουν να δημιουργήσουν ένα δικό τους στόχο - ο οποίος λόγω των συνθηκών εμταβαλλόταν επίσης ραγδαία (ένωση με την τουρκία, διχοτόμιση, δικοινοτισμός )
Σε αντίθεση με εμάς, με το σύνταγμα του 60 οι βασικοί τους στόχοι επιτευχθήκαν - αποτρέψαν την ένωση, και αποτρέψαν το ενδεχόμενο να είναι μειονότητα σε ένα ανεξάρτητο κράτος.
Όπως περιγράφεται πιο πάνω, η εξωτερική πολιτική της τουρκίας, σε σχέση με το κυπριακό, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να χαρακτηριστεί προσχεδιασμένη. Μέχρι το 50, δεν τους απασχολούσε ιδιαίτερα το κυπριακό. Η προτεραιότητα τους ήταν το ΝΑΤΟ. Αυτό που άλλαξε τη στάση τους ήταν
1. Οι τουρκοκύπριοι. Ακολουθώντας τες δικές μας τακτικές, εχρησιμοποιήσαν τις φοιτιτικές οργανώσεις και τον τύπο, επιρρεάζοντας σε τέτοιο βαθμό τη κοινή γνώμη που αναγκαστικά έγινε θέμα εξωτερικής πολιτικής. Όμως η τουρκία (όπως ακριβώς τζαι η ελλάδα) αφού έπρεπε να βάλει στη ζυγαριά πολλά παραπάνω θέματα από ότι η τκ ελιτ, ήταν συχνά πιο διαλλακτική που τους τκς. Η κατάρευση π.χ. του συμφώνου της βαγδάτης έφερνε τη τουρκία σε τέτοιο βαθμό απομόνωσης που δεν εμπόρεν να επιμένει σε μαξιμαλιστικούς στόχους - έτσι που υπό τις συνθήκες η ζυρίχη μια χαρά την εβόλεψε
2. Η δική μας εμμονή με τη διεθνοποίηση που δεν άφηνε τζαι πολλά περιθώρεια στη τουρκία παρά να εμπλακεί
3. Από ένα σημείο και μετά τους επαρακινήσαν και οι εγγλέζοι να αναμειχθούν
Όσον αφορά δε τη βρετανία, το βιβλίο καταρίπτει σειρά μύθων στους οποίους πιστέφκουμε.
Σε μεγάλο βαθμό θα έλεγα, δεν καταρίπτει την λεγόμενη ιμπεριαλιστική ανάλυση , αλλά κυρίως τον τρόπο που την κάμνουμε. Και ο τρόπος που γίνεται στη εκ βιβλιογραφία έχει συνήθως τα εξής μεθοδολογικά προβλήματα
1. Αποκλείει παντελώς τη δυνατότητα των τοπικών υποκειμένων να εππιρεάσουν τες εξελίξεις (κάποιες φορές με τρόπο καθοριστικό), θεωρώντας ότι είτε δεν μπορούν, είτε είναι απλά υποχείρια των μεγάλων δυνάμεν
2. Κρίνει εκ του αποτελέσματος , θεωρώντας ότι αφού κάτι έγινε αναγκαστικά επροσχεδιάστηκε. Αποκλείει τη πιθανότητα, να μην υπάρχει μακροχρόνιος σχεδιασμός, να έχουν τη δυνατότητα οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις να επανακαθορίζουν τα συμφέροντα τους, ή/και να τα προσαρμόζουν ανάλογα με τες συνθήκες. Αποκλείει δε εντελώς τη πιθανότητα μια πολιτική που εσχεδιάστηκε που μιαν ιμπεριαλιστική δύναμη να απότυχε.
Η απόριψη των πιο πάνω, δεν κάμνουν βεβαίως τη πολιτική των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων ούτε "καλή", ούτε "ηθική" ούτε "πολιτική αρχών". Αλλά αν εμείς θέλουμε να αντισταθούμε, είναι σημαντικό να καταλάβουμε τι ακριβώς κάμνουν.
Η βρετανική πολιτική σε σχέση με το κυπριακό τη περιόδο που περιγράφεται είναι σε μεγάλο βαθμό αλλοπρόσαλη.
Κατά αρχή το περίφημό "διαίρει και βασίλευε". Οι εγγλέζοι δεν εχρειάζετουν να μας διαιρέσουν. Μια χαρά διαιρεμένοι είμαστουν. Ήβραν έτοιμες διαιρεμένες δομές που τους οθωμανούς τες οποίες εσυνεχίσαν. Και όταν τελικά εχρησιμοποιήσαν τους τκς, υπήρχε μεταξύ τους εσωτερική διαφωνία, 'ασε που το αποτέλεσμα αυτής της στρατιγικής απέτυχε παντελώς.
Όταν το δικό μας αίτημα για ένωση εγίνετουν πιο "διεκδικητικό" με τη διεθνοποίηση και τον ένοπλο αγώνα, ο άγγλος πρέσβης στην άγκυρα εθεωρούσεν ότι ο καλύτερος τρόπος για να σταματήσουν οι έλληνες να ζητούν ένωση, είναι να ανακατώσουν τους τκς και τη τουρκία και να μας απειλήσουν με τον κίνδυνο της διχοτόμισης. Οι αποικιακοί κυβερνήτες δε, εδιαφωνούσαν. Σε καμία περίπτωση δεν εθέλαν να έχουν να αντιμετωπίσουν 2 εθνικισμούς στη κύπρο, οι οποίοι θα εσυγκρούονταν και μεταξύ τους και με τους εγγλέζους (για να πειστεί ο χάρτιγκ έπρεπε πρώτα ο μακάριος να οδηγήσει τες συνομιλίες μαζί του σε κατάρευση). Μάλιστα, οι τοπικοί διοικητές κατα καιρούς εκφράσαν την άποψη (όπως αργότερα και ο αγγλικός τύπος αλλά και οι αμερικάνοι) ότι δεν έπρεπε να αππώνουν τους τούρκους γιατί στο τέλος της ημέρας ήταν ένα νησί με ελληνική πλειοψηφία!
Σε σχέση με τον αρχικό στόχο, η πολιτική αυτή απέτυχε. Γιατί, όντως οι εθνικισμοί στην κύπρο εγίναν ανεξελεγκτοι, ανακατώσαν σε τέτοιο βαθμό τη τουρκία (που της ήταν αδύνατο να υποχωρήσει στο θέμα της ένωσης) που το ζήτημα επροκαλούσε πλέον προβλήματα στη νοτιοαναλική πτέρυγα του ΝΑΤΟ (εξωργίζοντας για αυτό τους αμερικάνους).
βεβαίως τελικά οι εγγλέζοι δεν εχάσαν.
επανακαθορίσαν τα συμφέροντα τους (από το "κύπρος ως βάση" στο "βάσεις στη κύπρο") τζαι αφήκαν την ελλάδα με τη τουρκία να διαπραγματευτούν ένα δικοινοτικό κράτος.
Οπόταν πάλε κερτισμένοι εφκήκαν - απλά όχι με τον τρόπο που φανταζόμαστεν.
Επιγραμματίκα κάποιοι άλλοι μικροί μύθοι που καταρρίπτονται
Ο μύθος του "δημοψηφίσματος στο οποίο μάλιστα εψηφίσαν και τουρκοκύπριοι".
Αν αγαπάτε, ο κτωρής έκατσεν τζαι εθκιέβασεν ούλλα τα ονόματα που υπογράψαν, και ήβρεν μόνο 42 τκ ονόματα (τα οποία παραθέτει!)- τους οποίους κανένας δεν φένεται να ξέρει ποίοι είναι!
Το γεγονός ότι, ακόμα και πριν το δημοψήφισμα, οι τκ εκάμναν συχνές μαζικότατες διαδηλώσεις ενάντια στην ένωση (οι οποίες είναι κατεγραμένες και στον εκ τύπο), δεν ήταν φαίνεται σημαντικό για να αναφερτεί στην εκ βιβλιογραφία.... τζαι ζούσαμεν τόσα χρόνια με το παραμύθι....
Και κάποιοι εξ αριστερών μύθοι.
Είναι κάποια πράματα που βεβαίως απασχολούν μόνο τους αριστερούς γιατί έτσι τζι αλλιώς το ακελ δεν ήταν στο επίκεντρο των αποφάσεων τη συγκεκριμένη περίοδο και δεν μπορεί να του χρεωθεί η μεγάλη αποτυχία των τακτικών της εκ ελιτ.
Λοιπόν,
Το ακελ, δεν ασκούσε καμία επιρροή στους τκς... Καμία...
Οι τκ μέλη του ακελ, δεν ήταν παρά ελάχιστοι. Και οι δύο βασικοί λόγοι ήταν οι εξής
1. Οι τκ δεν επιρεαστήκαν καθόλου από τις αριστερές ιδέες της εποχής. Η ρητορική της ελίτ τους εκτός απο ανθελληνική και εθνικιστική ήταν βαθύτατα αντικουμμουνιστική. Έτσι που ένα που τα βασικά επιχειρήματα των τκ για να αποτρέψουν την ένωση ήταν το ότι, οι μισοί εκ είναι κουμμουνιστές και με την αυτοδιάθεση θα γίνει το νησί κουμμουνιστικό (κάτι που εξηγά εν μέρη και την εναρκτήρια δήλωση της εοκα για αποκλεισμό των κουμμουνιστών)
2. Το Ακελ και να ήθελε δεν μπορούσεν γιατί δεν ήταν διαθετιμένο να αποκυρήξει την ένωση - που ήταν ανάθεμα για τους τκς.
Δεν ήταν βεβαίως ίδια η θέση του ακελ με της δεξιάς. Όπως σωστά αναφέρει ο κτωρής η δεξιά χαρακτήριζε την παρουσία των τκ ως "ιστορική κακοτυχία" ενώ η αριστερά εδιακκύρητεν το σεβασμό στα δημοκρατικά δικαιώματα της μειονότητας..... Αλλά η ένωση, ένωση....έτσι που όπως αναφέρει ο κτωρής "Είναι άξιον απορίας πως η ανάλυση ενός κόμματος όπως το ακελ , που στήριζε την μαζικότητα του στη ρεαλιστική αποτιμηση της κυπριακής κοινωνικής και πολιτικής πραγματικότητας, αγνοούσε τόσο πεισματικά τις τκς πολιτικές και κοινωνικές διεργασίες".
Αν οι τκ, δεν εκατανοούσαν το λόγο στήριξης της ένωσης τότε τζίηνοι εφταίαν.... ήταν αντιδραστικοί "αδιαπεδαγώγητοι" κλπ.
Δεν εκάνεν που "ιεραρχούσεν ως προτεραιτότητα τη μαζικοποίηση ανάμεσα στους εκ" , εφταίαν τους τκς γιατί δεν επίθουνταν!
Τα πράματα ήταν κάπως διαφορετικά στις συντεχνείες, όπου οι τκ είχαν μια πιο μαζική παρουσία στη ΠΕΟ.... αλλά πάλε.... η υπερβολή βλάφτει....
Οι τκ ήταν μέλη της ΠΕΟ γιατί οι συντεχνείας "εγγυόταν" καλύτερους όρους εργοδότησεις (που τζαιρός που οι συντεχνείες εκάμναν έτσι πράματα!) , αλλά και σύμφωνα με τους ισχυρισμούς των τκ, γιατί η ΠΕΟ "εφάρμοζε πολιτική αποκλεισμού των τουρκικών συντεχνειών από πολλές επιχειρήσεις"
Όσο για τες μεγάλες κοινές απεργιακές κοιντοποιήσεις των μεταλλορύχων "κατέστησαν εφικτές μόνο μετά την υιοθέτηση μιας προσεκτικής ρητορικής στο ζήτημα της ένωσης" (σήμερα θα το ελέαμεν "επικοδομητική ασάφεια").
Όταν δε, οι τκ προχωρούν στη δημιουργία δικών τους συντεχνειών, λόγω της "άκαμπτης ενωτικής ρητορικής της ΠΕΟ" . ο μεγάλος ήρωας της αριστεράς Ντεβρις αλί Καβαζογλου στέλνει ανοικτή επιστολή στον συνδικαλιστή της ΠΕΟ Στέλιο ιακωβίδη (της οποίας μεγάλο μέρος παρατίθεται και ξεκινά κάπως έτσι)
"Δεν μπορούσα να σταματήσω να γελώ όταν διάβασα το γεμάτο ηλιθιότητες άρθρο σας ....Σας απαντώ τους λόγους που πρέπει να χωρίσουμε από εσάς"... Και του τα χώνει... Γιορτάζετε μόνο τις δικές εθνικές επαιτίους.... στέλνεται αιτήματα για ένωση χωρίς να μας ρωτήσετε.... ενω ισχυρίζεστε ότι είμαστε όλοι αδέλφια δεν υπάρχει στην επαρχιακή επιτροπή ούτε ένας τούρκος κλπ κλπ....
Σκέφτου, να εθκιεβάζετουν καμιά φορά τούτη η επιστολή σε ένα που τα μνημόσυνα των μισιαούλη και καβάζογλου.... Θα εμαθέναμεν κάτι παραπάνω.... Γιατί αν δεν το μάθεις πως θα το διορθώσεις ;
Το βιβλίο λέει τζι αλλά.... Που δεν χωρούν σε τούντο σεντόνι
Αξίζει, πραγματικά αξίζει...
Συνίσταται ανεπιφύλακτα
Θκιεβάστε το
