όμορφο,
πολύ όμορφο
Της ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΣΧΙΝΑ
Πού βρέθηκε αυτή η πέτρα; Είναι ζεστή, όπως η χούφτα που την πέταξε, είναι στιλπνή και σκληρή - κι όμως, ακόμα κρατάει λίγο απ' το χώμα όπου κειτόταν ώς τώρα αδρανής, χορταριασμένη. Είναι η πέτρα που πριν από λίγο εκτοξευόταν από το ένα στρατόπεδο στο άλλο, πήγαινε κι ερχόταν από τον πιτσιρικά στον αστυνομικό και πάλι πίσω, διέγραφε τροχιές πάνω από τα κεφάλια και προσγειωνόταν στα τυφλά, σ' έναν παράξενο αγώνα πετοσφαίρισης.
Κάποιοι παλιοί, μάρτυρες από τα μπαλκόνια τους των πετροπόλεμων που μέρες τώρα διεξάγονται στις γειτονιές, θυμήθηκαν αλλοτινά παιχνίδια στις αλάνες, ανοιγμένα κεφάλια και μωλωπισμένα μάγουλα. Να που υπάρχουν ακόμα πέτρες σε μια πόλη δίχως κήπους, δίχως πάρκα, με χώμα λιγοστό· να που επιβίωσαν μερικές από τη μακρινή παιδική ηλικία, και τώρα ξεχωρίζουν ανάμεσα σε σπασμένα μάρμαρα και πλακάκια, ξεκολλημένα περβάζια και οικοδομικά υλικά, στα εγκαταλελειμμένα πεδία μιας χωρίς έκβαση μάχης. Να που αναδύονται απ' όσα, ελάχιστα, σημεία της πόλης γλίτωσαν το τσιμέντο, για να συνδέσουν το σήμερα με τη μακρά ιστορία των παιδιών που εξεγείρονται και βγαίνουνε στους δρόμους. Είναι οι πέτρες των γαβριάδων στα οδοφράγματα του Παρισιού, τα πετραδάκια στις σφεντόνες των παιδιών της ιντιφάντα· είναι τα πυρομαχικά των άοπλων, η αρματωσιά των οργισμένων.
Να, όμως, που η πέτρα πάει κι έρχεται: ίδια στο χέρι του παιδιού και του αστυνόμου, κι όμως ολότελα άλλη. Στη βιαστική της τροχιά αλλάζει νόημα, μεταμορφώνεται: ο αστυνομικός απειλεί και προκαλεί, την ώρα που σκύβει ν' αρπάξει την πέτρα που ξαστόχησε· «όταν μια πέτρα περάσει ξυστά από δίπλα τους, τα ΜΑΤ υψώνουν το μεσαίο δάχτυλο, φωνάζοντας: "έχασες τον στόχο"», διαβάζουμε στο ρεπορτάζ του «Σπίγκελ» από τις ταραχές στους δρόμους της Αθήνας. Ομως το παιδί που αλαλάζει τη στιγμή που την εκτοξεύει, φλέγεται, είτε μας αρέσει είτε όχι, από την ανάγκη να διεκδικήσει, πάνω απ' όλα, την επιθυμία του. Στη βία της κρατικής καταστολής αντιπαραθέτει τη δική του βία, βία θεϊκή, καθώς τη λέει ο Μπένγιαμιν, «που εξιλεώνει από την ενοχή». Η βία της καταστολής είναι «μια ματωμένη δύναμη πάνω στη ζωή για χάρη της ίδιας της βίας»· η βία του παιδιού είναι «μια καθαρή δύναμη πάνω στη ζωή για χάρη της ζωής της ίδιας». Κι αν κάτι διεκδικεί το παιδί, είναι την ψυχή του, που καθημερινά πολιορκείται από τη μοναξιά, την πλήξη, την ασφυξία των φορτωμένων ωραρίων στις εχθρικές αίθουσες διδασκαλίας, στο σπίτι, στο φροντιστήριο, την αόριστη ακόμη, αλλά απολύτως απτή, αγωνία των κάθε λογής αδιεξόδων. Αν κάτι αποζητά, είναι να χαλαρώσει τον βρόχο, ν' ανασάνει, να ζήσει τη ζωή που του χαρίστηκε με τρόπο που να τη δικαιώνει - και όχι μίζερα, μισερά κι ανάξια. «Εφερνα γύρους μες στον ουρανό και φώναζα (...) σήκωσα πέτρα και σημάδεψα μακριά».
Στο αριστούργημα του Φελίνι «La Strada», ο Ματό -ο τρελός, ο εύθραυστος σχοινοβάτης που ενσαρκώνει τη φαντασία, την ποίηση και τη χάρη- χαρίζει στην Τζελσομίνα μια πέτρα. «Πάρ' την», της λέει, «άγγιξέ την, ψηλάφισέ την και νιώσε πως κι αυτή έχει νόημα. Γιατί αν δεν έχει νόημα αυτή, δεν έχουν νόημα ούτε τ' άστρα». Το νόημα της πέτρας των παιδιών είναι ακριβώς αυτό: μια αναλαμπή ελευθερίας, μια ματιά προς τ' άστρα.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 20/12/2008
και δύο άσχετα σκόρπια σχόλια από τον ναυτίλο του στάθη
Φεύγει σιγά-σιγά κι αυτή η χρονιά και απομένουν όλο και λιγότερες για να φύγουν κι αυτές. Μία απ' τις εικόνες που μου μίλησαν αυτόν τον χλιαρό Δεκέμβρη της θλίψης και των δακρυγόνων, ήταν ενός άντρα κάποιας ηλικίας σε ένα μουσικό στέκι ένα βράδυ, όπου χάιδευε αφηρημένος το κομπολόι του σαν να χάιδευε όμορφη γυναίκα αρχοντική -ένα ταίρι. Ηταν μόνος. Μέσα σε μια ομήγυρη ομηλίκων -ίσως και τρόπον τινά ομοίων - ήταν μόνος, καθώς ήταν το ίδιο μονήρεις και οι άλλοι. Παλιές καραβάνες, με τις ασπίδες τους τ' ανάποδα, επί τας ο καθένας.
........
Αγέρωχες λέξεις χαραγμένες σε γρανίτη πάνω στο πρόθυρο LOS ANGELES TIMES κι όμως φυλλορροούν τώρα οι τυπωμένες λέξεις, μιλούν γιατην αγωνία τους καθώς χάνεται η εφημερίδα κι αυτές μαζί της μέσα στην κρίση, οι ίδιες εκείνες λέξεις που δεν μιλούσαν για την αγωνία μυριάδων που χάνονταν στην άλλη άκρη της γης, σε πολλές άκρες της γης, παιδάκια που πέθαιναν πριν μάθουν τις δικές τους λέξεις, στις δικές τους γλώσσες, παιδιά προαναγγελθέντων θανάτων από πείνα, αγορά παραγώγων, αρρώστια, διακύμανση επιτοκίων - λέξεις ναπάλμ έπεφταν πάνω τους. Συχνά πολύ καλογραμμένες, με πνεύμα· στο καλό αγγλοσαξωνικό στιλ, κι όχι σπάνιως με κάποιαν ακαδημαϊκή χάρη, κομψές παραδοξολογίες...
...κι όλα εκείνα τα σχήματα λόγου της φωτισμένης μας καλλιέπειας.
Μόνον η ποίηση έμεινε καθαρή. Μόνον εκείνη έσκουζε. Αλλά, δώσε την ποίηση σε έναν εκατομμυριούχο σκύλο να δεις τι θα της κάνει! Δώσε την στον άστεγο που σκότωσε με ένα μπουκάλι μπύρα τον πλησίον του για να του φάει το παγκάκι, και θα δεις τι θα της κάνει της ποίησης!...
